شما در حال خواندن درس ارزیابی طرح‌ها بر اساس هزینه‌ هستید. این درس مربوط به مجموعه طرح‌ریزی است.

مقایسه‌ی طرح‌ها از نظر پارامترهای اقتصادی از معمول‌ترین و مهم‌ترین مبانی تصمیم‌گیری است. معمولاً طرح‌هایی در اولویت قرار می‌گیرند که پیاده‌سازی آنها سود بیشتری به همراه داشته باشد. اما چنین مطالعاتی به دانش مالی نیاز دارد که زیرمجموعه‌ی طرح‌ریزی نیست، پس در این درس فقط مروری بر فهرست هزینه‌ها و مقایسه‌ی اولیه طرح‌ها داریم. البته نباید از این نکته غافل شد که همین آشنایی ساده در بسیاری از موارد به نتایج مثبت منتهی می‌شود. چرا که موضوع بحث‌مان ارزیابی اقتصادی یک طرح نیست، بلکه می‌خواهیم چند طرح را مقایسه و گزینه‌ مناسب‌تر را شناسایی کنیم. در این حالت نیازی نیست همه‌ی هزینه‌ها را دقیقاً محاسبه کنیم، بلکه فقط روی مواردی تمرکز می‌کنیم که وجه تمایز طرح‌ها باشند. البته شکی نیست که ارزیابی اقتصادی می‌تواند فراتر از این موارد باشد و موضوعاتی مثل نرخ بازگشت سرمایه یا سودآوری طرح را شامل شود. اما فعلاً مجبوریم به مقایسه‌ی اولیه هزینه‌ها بسنده کنیم.

در ارزیابی مالی باید هزینه‌های مختلف مثل خرید زمین، دیوارکشی، احداث سوله، دستمزد کارگران و خرید مواد را در نظر بگیریم. این هزینه‌ها را در حالت عادی نمی‌توانیم کنار هم قرار دهیم، زیرا مثلاً زمین کارخانه را یک‌ بار می‌خریم و برای چند سال از آن‌ استفاده می‌کنیم اما دستمزد کارگران را باید به طور مستمر بپردازیم. بدین جهت تفکیک هزینه‌ها ضروری است.

اولین تفکیک می‌تواند سوا کردن هزینه‌های سرمایه‌گذاری و عملیاتی (یا اجرایی) باشد. گروه اول برای ایجاد زیرساخت‌ کارخانه برای دستیابی به منافع آینده و گروه دوم برای استفاده‌ی مستمر از این زیرساخت برای درآمدزایی است. پس هزینه‌های سرمایه‌گذاری برای اهداف بلندمدت پرداخت می‌شوند، اما هزینه‌های عملیاتی باید به طور مستمر و روزانه پرداخت شوند تا بتوانیم از زیرساختی که تهیه شده درآمدزایی کنیم.

در مقایسه‌ی طرح‌ها باید هم هزینه‌های سرمایه‌گذاری و هم هزینه‌های عملیاتی را بررسی کنیم. گاهی هزینه‌های سرمایه‌گذاری یک طرح کم اما هزینه‌های عملیاتی آن زیاد است و سود مورد انتظارمان را تامین نکند. گاهی هزینه‌های عملیاتی مناسب به نظر می‌رسند، اما منابع کافی برای پرداخت هزینه‌های سرمایه‌‌گذاری در دسترس نیست.

در ادامه کاربرگی را ارائه می‌کنیم که موتر مشابه آن را در کتاب SLP برای فهرست کردن هزینه‌های سرمایه‌گذاری پیشنهاد کرده است. شاید این کاربرگ با نمونه‌هایی که قبلاً در طرح‌های توجیهی یا تحلیل‌های مالی دیده‌اید متفاوت باشد. زیرا در خیلی از ارزیابی‌ها، سرمایه‌ی در گردش فقط برای یک‌سال منظور می‌شود و فرض بر این است که هزینه‌های ثابت سرمایه‌گذاری مثل خرید زمین، احداث سوله‌ها و تهیه‌ی ماشین‌آلات یک‌ جا پرداخت شده‌اند. اما موتر سرمایه‌ی در گردش را برای بیش از یک سال پیش‌بینی کرده و حالتی را در نظر گرفته که هزینه‌های سرمایه‌گذاری در دوره‌های زمانی متفاوت پرداخت شوند؛ مثلاً زمین در سال اول و ماشین‌آلات در سال دوم خریداری شود. ضمناً از آن جا که بنا به دلایلی مثل تورم، ارزش پول در مقاطع زمانی مختلف فرق می‌کند، ستون‌های جداگانه‌ای برای هر سال پیش‌بینی شده است.

ممکن است بعضی از عناوین شامل هزینه‌های جزئی‌تر باشند، مثلاً آماده‌سازی زمین شامل جزئیاتی مثل: تسطیح، خاک‌بردای، جدول‌کشی، ایجاد فضای سبز، دیوارکشی و خیابان‌کشی است. یا تأسیسات شامل هزینه‌هایی مثل: نصب تابلو برق، سیستم تهویه، شبکه‌ی برق‌رسانی و فاضلاب است.

برای ارزیابی هزینه‌های عملیاتی هر طرح به کاربرگ دیگری نیاز داریم که نمونه‌ی آن را مشاهده می‌کنید.

پس از تکمیل شدن کاربرگ‌ها با مقایسه‌ی مجموع هزینه‌های سرمایه‌گذاری و عملیاتی می‌توانیم طرح‌ها را ارزیابی کنیم. ضمناً همانطور که در مقدمه گفتیم، برای ارزیابی دقیق‌تر می‌توانیم از شاخص‌های مالی استفاده کنیم. مثلاً با تقسیم مجموع هزینه‌های سرمایه‌گذاری در سود سالیانه، شاخص دوره‌ی برگشت سرمایه (PBP) محاسبه کنیم که مدت زمان جبران هزینه‌های سرمایه‌گذاری را تخمین می‌زند (به فرض ثابت ماندن سود سالیانه). یا با تقسیم سود (مثلا در یک بازه‌ی ۵ ساله) در مبلغ سرمایه‌گذاری نرخ بازگشت سرمایه (ROI) را محاسبه کنیم.

شما درس 22 از مجموعه طرح‌ریزی را مطالعه کردید. درس‌های این مجموعه به ترتیب عبارتند از:
درس 1- مفهوم و اهمیت طرح ریزی واحدهای صنعتی

فاز اول: تعیین موقعیت مکانی واحد صنعتی

قدم اول- انتخاب چند گزینه برای مکان واحد صنعتی

درس 2- معیارهایی برای انتخاب مکان واحد صنعتی
درس 3- مکان‌یابی با روش مرکز ثقل

قدم دوم- انتخاب بهترین گزینه

درس 4- روش نقطه‌ سربه‌سر برای انتخاب مکان واحد صنعتی
درس 5- روش امتیازدهی وزنی برای انتخاب مکان واحد صنعتی

فاز دوم: طرح‌ریزی کلیات

قدم اول- تعیین بخش‌ها و نواحی کلی واحد صنعتی

درس 6- استقرار محصولی
درس 7- استقرار فرایندی
درس 8- استقرار ثابت
درس 9- استقرار بر اساس تکنولوژی گروهی (GT)
درس 10- تعیین استقرار با منحنی محصول-مقدار و منحنی هزینه-مقدار
درس 11- معیارهایی برای بخش‌بندی واحد صنعتی

قدم دوم- تعیین میزان وابستگی بخش‌ها

درس 12- جریان مواد چیست و چه اهمیتی دارد؟
درس 13- نمودار فرایند عملیات (OPC)
درس 14- نمودار فرایند جریان (FPC)
درس 15- نمودار فرایند چند محصولی (MPPC)
درس 16- ماتریس از-به (From-To)
درس 17- چیدمان نقاط ورود و خروج
درس 18- الگوهای جریان مواد
درس 19- شدت جریان مواد
درس 20- نمایش شدت جریان مواد
درس 21- توصیف وابستگی بر اساس شدت جریان
درس 22- توصیف وابستگی بر اساس شدت جریان و سایر عوامل
درس 23- نمایش وابستگی با دیاگرام ارتباط

قدم سوم- تخمین فضای مورد نیاز

درس 24- روش‌های تخمین فضا
درس 25- ترسیم دیاگرام ارتباط فضا و دیاگرام بلوکی

قدم چهارم- تبدیل نتایج طرح‌ریزی به طرح‌های کاربردی

قدم پنجم- انتخاب طرح نهایی

فاز سوم: طرح‌ریزی جزئیات

قدم اول- تعیین جزئیات

در مورد ماشین‌آلات
درس 26- معیارهای عمومی برای انتخاب ماشین‌آلات
درس 27- محاسبه تعداد ماشین‌آلات مورد نیاز
درس 28- آشنایی با خط تولید و بالانس آن
در مورد انتقال مواد
درس 29- مفهوم و اهمیت Material Handling
درس 30- مواد، حرکات و روش‌ها در انتقال مواد
درس 31- اصول انتقال مواد
درس 32- گروه‌بندی مواد برای طراحی سیستم انتقال
درس 33- طبقه‌بندی تجهیزات انتقال مواد
درس 34- انواع بار واحد و تجهیزات واحدسازی
درس 35- تراکها و وسایل نقلیه صنعتی
در مورد سایر المان‌ها
درس 36- واحدهای ارسال و دریافت
درس 37- انبارها
درس 38- راهروها
درس 39- فضاهای اداری
درس 40- ایستگاه‌های کاری

قدم دوم- تعیین میزان وابستگی المان‌ها

قدم سوم- محاسبه دقیق‌تر فضاهای مورد نیاز

قدم چهارم- تبدیل نتایج طرح‌ریزی به طرح‌های کاربردی

درس 41- تبدیل نتایج اولیه به طرح‌های کاربردی
درس 42- خروجی گرفتن از پروژه طرح‌ریزی

قدم پنجم- انتخاب طرح نهایی

درس 43- ارزیابی طرح‌ها بر اساس جابه‌جایی مواد
درس 44- ارزیابی طرح‌ها بر اساس هزینه
درس 45- ارزیابی طرح‌ها با روش امتیازدهی وزن‌دار
درس 46- شاخص‌های پرکاربرد در ارزیابی طرح‌ها
0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *