اینجا راهنمای مجموعه مدیریت ظرفیت است، خوش آمدید.

مدیریت ظرفیت چیست

مدیریت ظرفیت (Capacity Management) چیست و چه کاربردهایی دارد؟

مدیریت ظرفیت یکی از مباحث کلیدی در مدیریت عملیات است که ارتباط نزدیکی با مدیریت فرایند، برنامه‌ریزی و کنترل، مدیریت موجودی و مدیریت زنجیره تأمین دارد. معمولاً در بیشتر منابع مدیریت عملیات، مطالب پراکنده‌ای راجع به مدیریت ظرفیت ارائه می‌کنند که ارتباط‌شان با هم معلوم نیست. بنابراین جهت پیشگیری از ابهام، در این درس علاوه بر تشریح مفهوم مدیریت ظرفیت، ساختاری برای آن ارائه خواهیم کرد تا بدانیم شامل چه فعالیت‌هایی است و چه موضوعاتی را باید در مورد آن مطالعه کنیم.



ظرفیت چیست

ظرفیت (capacity) چیست؟

به حدأکثر خروجی که یک صنعت، کسب‌وکار، کارخانه، دپارتمان، مزرعه، خط تولید، دستگاه، فرایند یا هر چیز دیگری می‌تواند در یک مدت زمان مشخص و در شرایط عادی داشته باشد، ظرفیت تولید می‌گویند. در این درس، این مفهوم را بیشتر توضیح می‌دهیم و برای آن مثال می‌زنیم.



اندازه‌گیری ظرفیت

اندازه گیری ظرفیت چگونه انجام می‌شود؟

برای مدیریت ظرفیت باید  ظرفیت را اندازه‌گیری کنیم. در این درس مهم‌ترین نکات اندازه‌گیری ظرفیت شامل انتخاب واحد اندازه‌گیری مناسب و روش محاسبه ظرفیت طراحی، ظرفیت موثر و خروجی واقعی را توضیح خواهیم داد.



نگاهی به مدیریت تقاضا

مدیریت سما تقاضا چیست و چگونه می‌توانیم مقدار تقاضا را تنظیم کنیم؟

 مدیریت تقاضا یکی از بخش‌های اصلی مدیریت ظرفیت است. در این درس منظور از مدیریت تقاضا و بعضی از مهم‌ترین جنبه‌های آن را توضیح خواهیم داد. همچنین روش‌هایی برای تأثیرگذاری روی مقدار تقاضا و تنظیم آن متناسب با عرضه معرفی خواهیم کرد.



انتخاب سطح کلی ظرفیت

چگونه ظرفیت کلی یک واحد عملیاتی مثل کارخانه را تعیین کنیم؟

یکی از اولین و مهم‌ترین تصمیم‌های بلندمدت ظرفیت، تعیین سطح کلی ظرفیت برای یک واحد عملیاتی یا مجموعه‌ای از واحدهای عملیاتی است. مثلاً برای تاسیس کارخانه، در همان مراحل اولیه باید تصمیم بگیریم که ظرفیت تولید آن چقدر باشد. برای تعیین سطح کلی ظرفیت، ملاحظات مختلفی وجود دارد که در این درس تعدادی از مهم‌ترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم.



استراتژی تغییر ظرفیت

استراتژی تغییر ظرفیت

یکی از مسائل استراتژیک در مدیریت ظرفیت، تعیین زمان و مقدار تغییر ظرفیت است. برای تعیین مقدار تغییر ظرفیت، مهم‌ترین ملاحظات همان نکاتی هستند که در درس انتخاب سطح کلی ظرفیت گفتیم، لذا در این درس توضیح دیگری ارائه نخواهیم کرد. اما برای تعیین زمان‌بندی تغییر ظرفیت، سه استراتژی کلی وجود دارد که در این درس، توضیحاتی در موردشان ارائه خواهیم کرد.



ظرفیت پایه و برنامه‌ریزی تنظیم ظرفیت

تعیین ظرفیت پایه (Base Capacity) و تصمیم‌گیری برای ثابت نگه داشتن سطح ظرفیت (Level Capacity Plan) یا تنظیم ظرفیت متناسب با تغییرات تقاضا (Demand Chase Plan)

بعد از این که سطح کلی ظرفیت را انتخاب کردیم دو مسیر قابل تصور است. اول این که فارغ از تغییرات احتمالی تقاضا، مقدار ظرفیت را در تمام طول دوره برنامه‌ریزی ثابت نگه داریم. دوم این که با بعضی راهکارها که شامل تغییرات اساسی نیستند، ظرفیت را متناسب با تغییرات پیش‌بینی شده برای تقاضا تنظیم کنیم. در این درس، ابتدا توضیح خواهیم داد که از بین این دو مسیر، کدام مناسب‌تر است. سپس ملاحظاتی در ارتباط با تعیین سطح پایه ارائه خواهیم کرد.



درس‌های زیر در ارتباط با برنامه‌ریزی ظرفیت هستند، اما برای خواندن آن‌ها باید با مباحث برنامه‌ریزی تولید از جمله Master Scheduling و Material Requirements Planning آشنا باشید؛ لذا این درس‌ها را جای مجموعه مدیریت ظرفیت، در مجموعه برنامه‌ریزی و کنترل تولید منتشر کرده‌ایم.

برنامه‌ریزی تقریبی ظرفیت یا RCCP

آموزش برنامه ریزی اولیه یا غیر دقیق ظرفیت. این روش rough cut capacity planning یا به اختصار RCCP نام دارد. در این درس، برای انجام RCCP از نمایه منابع استفاده خواهیم کرد.

بعد از تنظیم برنامه زمان‌بندی اصلی تولید باید برنامه‌ریزی تقریبی ظرفیت (RCCP) را انجام دهیم تا ببینیم که برنامه تنظیم شده چقدر با ظرفیت منابع سازگار است. در این درس روش برنامه‌ریزی تقریبی ظرفیت با استفاده از پروفایل منابع را ارائه خواهیم کرد که هم برای بررسی برنامه تجمعی و هم برای بررسی برنامه زمان‌بندی اصلی کارایی دارد.



برنامه‌ریزی ظرفیت مورد نیاز یا CRP

برنامه‌ریزی ظرفیت مورد نیاز یا Capacity Requirements Planning یا به اختصار CRP یکی از روش‌های برنامه‌ریزی ظرفیت است که انطباق میان برنامه‌های مواد مورد نیاز با ظرفیت برنامه‌ریزی شده برای منابع را ارزیابی می‌کند.

برنامه‌ریزی مواد مورد نیاز یا MRP یکی از مراحل برنامه‌ریزی تولید است. در این درس، تلاش داریم که MRP را به عنوان مرحله‌ای از سلسله‌مراتب برنامه‌ریزی تولید مطالعه کنیم. بدین منظور، ابتدا بررسی می‌کنیم که MRP چیست و شامل چه تصمیم‌هایی می‌شود. سپس از نگاه سیستمی کمک می‌گیریم و با این فرض که MRP سیستمی برای برنامه‌ریزی تولید است، ورودی‌های این سیستم و چگونگی پردازش آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.