شما در حال خواندن درس دیاگرام ارتباط فضا و دیاگرام بلوکی هستید.
این درس مربوط به فاز اول دوره‌ی طرح‌ریزی است.
در این درس با دو دیاگرام مختلف آشنا می‌شوید که هر دوی آن‌ها مساحت و شکل و نحوه‌ی قرارگیری بخش‌های مختلف کارخانه را به تصویر می‌کشند و می‌توانند خروجی مرحله‌ی دوم طرح‌ریزی سیستماتیک باشند:
۱- دیاگرام ارتباط فضا (Space Relationship Diagram) کاملاً مشابه دیاگرام ارتباط (Relationship Diagram) و دیاگرام جریان (Flow Diagram) است، با این تفاوت که مساحت و شکل هر بخش را نشان می‌دهد.
۲- دیاگرام بلوکی (Block Diagram) هم نمایی ساده و شفاف از بخش‌های مختلف کارخانه است که نتیجه‌ی نهایی چیدمان دپارتمان‌ها را بدون جزئیاتی مثل خطوط جریان و وابستگی‌ها به تصویر می‌کشد.
گفته بودیم که وابستگی بخش‌ها را می‌توانیم بر اساس (۱) شدت جریان مواد یا (۲) عوامل دیگر یا (۳) ترکیبی از آن‌ها تعیین کنیم که برای نمایش این ارتباطات در حالت اول از دیاگرام جریان (Flow Diagram) و برای حالت‌های دوم سوم از دیاگرام ارتباط (Relationship Diagram) استفاده می‌کنیم.
در دیاگرام جریان (Flow Diagram) همه‌ی بخش‌ها را به شکل مستطیل‌های کوچک نشان می‌دهیم و در دیاگرام ارتباط از علائم استفاده می‌کنیم (که هر چند گاهی از همان مستطیل‌ها استفاده می‌شود) و حالا اگر جای مستطیل‌ها و علائم، شکل واقعی هر بخش را با مقیاسی مشخص (مثلاً ۱:۸) تصویر کنیم به دیاگرام ارتباط فضا تبدیل می‌شود؛ البته لازم نیست حتماً به دیاگرام‌های ارتباط یا جریان مقید بمانیم، بلکه شاید با اضافه شدن فضاها تصمیم بگیریم که تغییراتی در محل قرارگیری بخش‌ها اعمال شود.
رسم دیاگرام فضا فقط بر اساس جریان مواد
تصویر زیر را از در درس دیاگرام جریان به‌خاطر دارید:
حالا اگر به‌جای مستطیل‌های هم‌اندازه، شکل واقعی بخش‌ها را تصویر کنیم به دیاگرام ارتباط فضا تبدیل می‌شود. در تصویر زیر ابعاد هر خانه‌ی شطرنجی معادل یک متر در یک متر است.
دقت کنید که لازم نیست حتماً بخش‌های شما چهارگوش باشند، بلکه گاهی از فضاهایی با شکل‌های دیگر استفاده می‌کنید که باید همان را تصویر کنید.
چند نفری از عزیزان اطلاع‌رسانی کردند که در جزوات درسی‌شان اشاره شده است که بخش‌ها باید مستطیلی نمایش داده شوند، با این حال در هیچ‌کدام از منابعی که برای دوره‌ی طرح‌ریزی استفاده کردیم به چنین محدودیتی اشاره نشده است و حتی مثال‌های متعددی وجود دارد که در آن شکل بخش‌ها مستطیلی نیست. ضمن این‌که اگر در این مرحله هم از شکل واقعی بخش‌ها استفاده نکنیم دیگر فرق چندانی با دیاگرام ارتباط ندارد.
رسم دیاگرام ارتباط فضا بر اساس نمودار ارتباط بخش‌ها
تصویر زیر را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله در درس دیاگرام ارتباط رسم کردیم و حالا می‌خواهیم دیاگرام ارتباط فضا را برای آن رسم کنیم:
اگر فضاها را در دیاگرام قبلی اعمال کنیم به یک دیاگرام ارتباط فضا تبدیل می‌شود:
معمولاً در دیاگرام ارتباط فضا از نمایش دیوارها و راهروها و ستون‌ها و … صرف‌نظر می‌شود یا گاهی فضای راهروها به مساحت بخش‌ها اضافه می‌شود با این حال مجازیم از آن‌ها در دیاگرام استفاده کنیم تا موقعیت المان‌های مهم نمایش داده شود.
دیاگرام بلوکی
اگر فاصله‌ی میان بخش‌ها و خطوط بین آن‌ها را در دیاگرام رابطه‌ی فضا حذف کنیم به دیاگرام بلوکی تبدیل می‌شود.
دسترسی سریع به سایر موضوعات:
ورود به راهنمای طرح‌ریزی
ورود به فاز اول طرح‌ریزی
فهرست تمام درس‌های مربوط به فاز اول طرح‌ریزی:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.