جریان مواد چیست و چه اهمیتی دارد؟

روش‌های تحلیل جریان

تحلیل جریان مواد به معنای بررسی معیارهایی است که در بخش قبل گفتیم و چون سهم زیادی از طراحی به عهده‌ی طراح و تحلیل‌های او است در مراحل طراحی کمک می‌کنند، ضمن این‌که همین روش‌ها برای بررسی طرح‌ موجود یا طرح‌های پیشنهادی کارایی خواهند داشت.

برای تحلیل گاهی از روش‌های ریاضی استفاده می‌شود که یک یا چند پارامتر خاص را محاسبه می‌کنند، مثلاً بعضی از آن‌ها مجموع مسافت حمل‌ونقل و بعضی‌های دیگر ترتیب کارها را بررسی می‌کنند و علاوه بر روش‌های دستی، نرم‌افزارهای متنوعی برای دقیق و آسان شدن این محاسبات ارائه شده است.

اما بر اساس همان منطقی که در بخش قبل گفتیم (و احتمالاً خیلی‌ها با آن موافق نخواهند بود)، تعداد زیاد پارامترهای موثر باعث می‌شود که روش‌های ریاضی به تنهایی کارآمد نباشند و تحلیل‌های کیفی جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص دهند.

برای تحلیل‌های کیفی، که بر عهده‌ی ذهن طراح است، از ابزارهایی با شکل نمودارها و جداول استفاده می‌شود که اطلاعات مربوطه را طبقه‌بندی و تجسّم می‌کنند تا درک آن‌ها و اصلاح جریان‌ها امکان‌پذیر شود.

در درس‌های بعدی، تمرکزمان روی همین ابزارها است تا به امکانات لازم برای طرح‌ریزی مجهز شویم و روش‌های کمی تحلیل جریان را بررسی نخواهیم کرد؛ البته بررسی نکردن این روش‌ها به معنای کم‌اهمیت بودن نیست، اما چون مدل‌های ریاضی و الگوریتم‌ها دائماً در حال به‌روزرسانی هستند، ترجیحاً باید از طریق مقالات و مجلات علمی پیگیری شوند و عموم آن‌ها مبتنی بر روش‌های تحقیق در عملیات هستند که منابع آن‌ها به‌سادگی از طریق اینترنت یا کتاب‌فروشی‌ها در دسترس است.

ابزارهایی که در این مجموعه معرفی می‌کنیم عبارتند از:

– نمودار فرایند عملیات یا OPC

– نمودار جریان فرایند یا FPC

– نمودار فرایند چند محصولی یا MPPC

– نمودار از-به یا FROM-TO

ضمناً در همین مجموعه با دو ابزار دیگر آشنا می‌شویم که اطلاعات جریان مواد را برای ورود به فرایند طرح‌ریزی مهیا می‌کنند و عبارتند از:

– نمودار ارتباط فعالیت‌ها یا  Activity Relationship Chart

– دیاگرام ارتباط فعالیت‌ها یا Activity Relationship Diagram