شما در حال خواندن بیستوششمین نوشته (ایدههایی برای ارائهی خدمات مهندسی در اینترنت) از مجموعهی نبض تولید هستید.
شرکتها و تولیدیها و مهندسان زیادی از شبکههای اجتماعی (اینستاگرام و لینکدین و ویرگول و تلگرام و امثالهم) برای ارتباط نزدیکتر با مشتریان و کسب اعتبار و برندسازی و توسعهی بازارشان استفاده میکنند اما متأسفانه اکثرشان به نتیجهی دلخواه نمیرسند، چون طی سالیان اخیر، هزاران صفحهی اجتماعی و وبسایت با موضوعات و محتویات و استراتژی مشابه شکل گرفتهاند و طبیعتاً چنین تکراری برای مخاطبان جذاب نیست، مگر زمانی که خدمتی یا محصولی خاص و نایاب عرضه شده باشد که به ندرت اتفاق میافتد.
با نگاه واقعبینانه، بسیاری از صنعتگران و مهندسان فنی با مدلهای کسبوکار آنلاین آشنا نیستند و این ناآگاهی سبب شده است که به جای ارائهی ایدههای نوآورانه و خلاق در فضای دیجیتال به همان الگوهای قدیمی و نخنما محدود بمانند و از سوی دیگر، فعالان حوزهی دیجیتال هم اطلاعی از نیازهای روز جامعهی فنیمهندسی ندارند و به آنها نمیپردازند و از ترکیب این عوامل میتوان نتیجه گرفت که فرصتهای بیشماری برای ارائهی خدمات مهندسی در فضای آنلاین وجود دارد که دستنخورده ماندهاند و از نسل جدید جامعهی فنّیمهندسی انتظار میرود که از این فرصتها بهرهبرداری کنند.
از آنجایی که معمولاً در نظر گرفتن گزینههای جدید و ایدهپردازی به جرقهی ذهنی نیاز دارد، در ادامهی این نوشته به ایدههای سادهای اشاره میکنم که به سرمایهگذاری کلان احتیاج ندارند و امید دارم که مطالعهی آنها زمینهساز طوفان فکری شما عزیزان باشد.
ایده اول: ارائهی خدمات مهندسی غیرحضوری به خارج از کشور
در کشورمان هزینهی انجام خدمات مهندسی به دو علت ناچیز است:
۱- بهصورت کلّی میانگین دستمزد مهندسان ایرانی زیاد نیست.
۲- عضو کنوانسیون برن نیستیم و مهندسانمان میتوانند با نازلترین قیمت به گرانترین نرمافزارهای مهندسی (مثل کتیا و سالیدورک و اتوکد و آباکوس و انسیس) دسترسی داشته باشند و آنها را یاد بگیرند.
این در حالی است که هزینهی انجام خدمات مهندسی در بیشتر کشورها به مراتب بیشتر است و اگر وضعیت ارزش پول ملی را هم در نظر بگیریم، پرواضح است که اخذ پروژههای مهندسی از کشورهای دیگر کاملاً پرسود خواهد بود.
در این میان میدانیم که اجرای بسیاری از پروژههای مهندسی به حضور فیزیکی نیاز دارد و طبیعتاً اگر قرار به فعالیت در کشور دیگری باشد، هزینهها تا حد زیادی زیاد میشوند اما نکته اینجاست که خدماتی مثل مستندسازی، مدلسازی سهبعدی، تحلیلهای مکانیکی یا شبیهسازی، وابسته به جلسات حضوری نیستند و همهچیز میتواند از راه دور انجام شود؛ بر این اساس ایدهی اول راهاندازی وبسایتی چندزبانه برای اخذ سفارش از شرکتها و تولیدکنندگان خارجی است تا پروژهها در کشورمان با هزینهی کمتر از میانگین جهانی انجام شوند و به این ترتیب هم مشتریان خارجی علاقهی بیشتری برای همکاری دارند و هم فرصت صادرات خدمات مهندسی فراهم میشود.
ایدهی دوم: راهاندازی سامانهای برای تجمیع سفارشات
هر چقدر حجم سفارشات بیشتر باشد از قیمت خرید کاسته میشود و مثلاً وقتی هزار تن آهن خریداری میکنیم، مبلغی که بهازای هر کیلوگرم پرداخت میشود به مراتب کمتر از زمانی خواهد بود که یک تن آهن میخریم و علاوه بر این، اکثر تأمینکنندگان علاقهای به تأمین سفارشات خرد ندارند و اگر حجم سفارشات یک تولیدکننده ناچیز باشد (مخصوصاً برای مواد خاص) یا در تأمین آن دچار چالش میشوند یا باید بیش از نیاز واقعی خرید کنند که موجب افزایش هزینههای انبارداری و خواب سرمایه میشود.
بر اساس توضیح سادهای که خواندید، ایدهی دوم، وبسایت یا اپلیکیشنی است که سفارش تولیدکنندههای مختلف را تجمیع کند و آنها را بهصورت یکپارچه سفارش دهد تا اولاً از قیمت خرید کاسته شود و دوماً برای تامینکنندگان جذاب باشد. برای اجرای صحیح این ایده، سامانه باید بتواند بر اساس زمانبندیها و موقعیت جغرافیایی تأمینکنندگان و خریداران و کانالهای توزیع، هزینههای انبارداری موقت و جابهجاییها را با دقت پیشبینی کند تا برنامهریزی سفارشات کاملاً اقتصادی انجام شود و منفعت خریداران را تضمین کند.
ایدهی سوم: استانداردسازی و تهیهی خودکار مستندات
در فعالیتهای صنعتی از مستندات متنوعی برای به اشتراکگذاری اطلاعات، بایگانی و ارائهی گزارشها استفاده میشود که در ویکیتولید با بخشی از آنها مثل BOM ،From-To ، OPC و FPC آشنا شدهاید.
سامانههای انگلیسی و گرانقیمت زیادی وجودی دارد که اطلاعات تولیدکنندگان را آرشیو، و مستندات و گزارشهای مورد نظرشان را تولید میکنند و در فارسی هم نمونههای مشابهی برای امور حسابداری و انبارداری و برنامهریزی تولید ایجاد شده است اما کماکان بسیاری از این خدمات بهصورت آنلاین ارائه نمیشوند یا روی صنایع کوچک و متوسط تمرکز نکردهاند و در این خصوص ایدههای بسیار متنوعی قابل اجراست.
یکی از ایدههایی که به ذهنم میرسد، تأسیس یک وبسایت فریمیوم (Freemium) است که تولیدکنندگان بتوانند اطلاعات خود را بهصورت کدگذاری شده (غیرقابل دسترسی برای صاحبان سایت) و رایگان ذخیره کنند اما برای دریافت مستندات و گزارشها کارمزد پرداخت کنند؛ البته اگر قرار باشد که این سامانه پاسخگوی نیازهای مختلف تأمینکنندگان باشد (مثل انبارداری و ثبت سفارش و طراحی محصول و طرحریزی و برنامهریزی تولید و کنترل کیفیت و سایر حوزهها) اجرای آن بسیار دشوار و زمانبر خواهد بود اما نمونهی سادهتر آن سامانهای است که کاربران بتوانند اطلاعات خود را وارد کنند (بدون ذخیرهسازی) و از آنها در قالب گزارشها، جداول یا نمودارهای منظم و شکیل و استاندارد خروجی بگیرند.
ایدهی چهارم: مانیتورینگ آنلاین نرخ تولید
در این سرویس که نمونهی خارجی آن موجود است، برای پایش نرخ تولید در ایستگاههای کاری (متناسب با خواستهی کارفرما) سنسورهایی برای شمارش تعداد قطعات عبوری نصب میشود و اطلاعات مربوطه علاوه بر بایگانی شدن، از طریق اپلیکیشن یا وبسایت بهصورت لحظهای در اختیار مدیران قرار میگیرد تا در هر موقعیت مکانی و در هر زمان بتوانند از نرخ تولید مطلع باشند یا اگر نرخ تولید به کمتر از مقدار تعیین شده رسید به آنها اطلاعرسانی شود؛ مدیران با کمک این سرویس میتوانند میزان بهرهوری ایستگاههای کاری در ساعات و روزهای مختلف هفته را پیگیری کنند، از عدم تطابق موجودیها و تولید مطلع شوند و اطلاعات دقیقتری برای کارسنجی جمعآوری کنند.
ایدهی پنجم: کارگاه آنلاین خدمات پرینت سهبعدی یا ماشینکاری CNC
گروهی از تجهیزات مثل پرینترهای سهبعدی و ماشینآلات CNC برای تولید قطعات از فایلهای سهبعدی استفاده میکنند و به جز تنظیمات اولیه، فرایند تولید بهصورت خودکار و مبتنی بر فایل انجام میشود.
ایدهی پنجم تأسیس وبسایتی است که کاربران بتوانند برای نمونهسازی از قطعات دلخواهشان بهجای رفتوآمد به کارگاهها و استعلام قیمت، فایل مورد نظرشان را به همراه بعضی اطلاعات ضروری (جنس، دقت مورد نظر یا نقشههای ساخت) آپلود کنند، مدت زمان ساخت و تحویل و قیمت را ببینند، مبلغ را پرداخت کنند و در زمان مقرر قطعهی مورد نیازشان را تحویل بگیرند؛ البته مشابه چنین ایدهای میتواند برای فرایندهای سنتی تولید هم اجرا شود اما پیشبینی قیمت برای دستگاههای مبتنی بر CAM (Computer Aided Manufacturing) بسیار سادهتر است.
امیدوارم ایدههای مطرح شده برایتان مفید بوده باشند و یادآوری میکنم که این موارد صرفاً جنبهی مثال داشتند و تلاش کردم به سادهترین راهکارها اشاره کنم تا برای همهی دوستان ویکیتولید کارایی داشته باشند، وگرنه جای تردیدی نیست که موضوعاتی مثل یادگیری ماشین، ردیابی مواد در زنجیرهی تأمین شبکهسازی تأمینکنندگان، سیستمهای تحلیل هزینه (با کمک Big Data) و بسیاری از عناوین دیگر میتوانند زمینهساز ارائهی خدمات ارزشمند به حوزهی فنیمهندسی باشند.
در گذر زمان، تلاش میکنم روایتگر تولید باشم؛ قلمم را با ناگفتهها آشنا کردهام تا شاید بتوانم از دل صنعت، داستانهای کمتر شنیده شده را بازگو کنم. اینجا میلاد اسمعیلی، در تلاش برای روایت لحظههای پیوند صنعت و انسان.