رفتارهای کوچک، پیامدهای بزرگ

رفتارهای به ظاهر کوچک ما، همچون حلقه‌های زنجیری به هم پیوسته‌اند که می‌توانند تأثیرات عمیق و ماندگاری بر فرهنگ سازمانی و اجتماعی بر جای بگذارند. وقتی در یک سازمان، کارمندی برای پیشرفت شغلی به چاپلوسی روی می‌آورد و موفق می‌شود، این رفتار به تدریج به هنجاری نانوشته تبدیل می‌شود. گویی پیامی نهفته به دیگر کارکنان مخابره می‌شود که راه ترقی، نه از مسیر شایستگی، بلکه از کوره‌راه تملق می‌گذرد. بدین ترتیب، این رفتار مخرب، ریشه در فرهنگ سازمانی می‌دواند.

پذیرش شرایط نامطلوب کاری نیز حکایتی مشابه دارد. زمانی که گروهی از کارکنان در صنعت خدمات، از سر ناچاری تن به شرایط ناعادلانه می‌دهند، این تسلیم، همچون مجوزی برای کارفرمایان عمل می‌کند تا این رویه ظالمانه را به هنجاری پذیرفته شده بدل سازند. در نتیجه، فریاد حق‌طلبی در هیاهوی عوام‌فریبانه “واقع‌بینی” و “الزامات بازار” به محاق می‌رود.

فرهنگ مسموم تخریب و زیرآب‌زنی، نمونه‌ای دیگر از این زنجیره شوم است. در فضای رقابتی آژانس‌های تبلیغاتی، هنگامی که نظام پاداش بر مبنای گزارش اشتباهات دیگران استوار شود، اعتماد متقابل جای خود را به جوی پارانوئید و خودخواهانه می‌سپارد. این اتمسفر سمی، خلاقیت و نوآوری را در نطفه خفه می‌کند و سازمان را در مسیر نزول به ورطه میان‌مایگی قرار می‌دهد.

شاید مصداق هولناک‌تر این پدیده را بتوان در بی‌تفاوتی اجتماعی یافت. آنگاه که در یک جامعه، نادیده انگاشتن حقوق دیگران به امری بدیهی بدل شود، این بی‌تفاوتی همچون موریانه‌ای خاموش، شالوده‌های اخلاقی جامعه را می‌جود. پارک خودرو در محل تردد معلولان، تنها نوک کوه یخی است که زیر آن، اقیانوسی از بی‌عدالتی‌های نهادینه شده نهفته است.

هر کنش فردی ما، سنگی است که بر سطح آب جامعه می‌افتد و امواجش تا دوردست‌ها می‌پیچد. ما نه تنها در قبال رفتار خویش، بلکه در برابر الگویی که برای دیگران و آیندگان می‌سازیم نیز مسئولیم. فردای جامعه ما، زاده انتخاب‌های امروز ماست. پس بیایید آگاهانه‌تر برگزینیم و مسئولانه‌تر رفتار کنیم، چرا که هر گام کوچک ما، می‌تواند مسیری بزرگ را دگرگون سازد.