شما در حال خواندن درس تعریف ایده چیست؟ از کارگاه ایده هستید.
صد‌ها سال است که فلاسفه، جامعه‌شناسان و روان‌شناسان در مورد ایده صحبت می‌کنند، کتاب‌ها و برنامه‌های زیادی در مورد آن تهیه شده است، خرید و فروش می‌شود و … اما هنوز تعریف مشخص و یکسانی ندارد چون در ذهن است و دیده نمی‌شود، قابل لمس کردن و گوش دادن و چشیدن نیست و مشخصات آن را نمی‌توان اندازه گرفت.
تعریف ایده چیست؟
هر جا که مسأله‌ای باشد، ایده هم هست و از ادبیات و هنر و پزشکی گرفته تا مهندسی و سیاست از آن استفاده می‌شود و برای همین، پیدا کردن تعریفی که مورد پذیرش همه باشد آسان نیست، با این حال دو تعریف زیر رایج‌تر هستند.
تعریف اول:
به مجموعه‌ای از تراوشات ذهنی گفته می‌شود که راهکاری برای حل مسأله باشند.
تعریف دوم:
به مجموعه‌ای از تراوشات ذهنی گفته می‌شود که راهکاری برای تغییر ساختارهای موجود باشند.
به مثال‌های زیر توجه کنید:
ایده‌ی من، برخورد صادقانه است.
آیا پیشنهادِ رفتار صادقانه یک ایده است؟ مطابق تعریف اول اگر صادقانه رفتار کردن، راه‌حل یک مسأله باشد ایده خواهد بود، مثلاً شاید مسأله‌ی تحکیم خانواده در میان باشد یا جلب اعتماد کارمندان یک شرکت اما مطابق تعریف دوم، زمانی یک ایده است که ساختارهای موجود را عوض کند، یعنی اگر مسأله‌ی تداوم رابطه‌ی زناشویی مطرح باشد، ایده نیست چون تغییری ایجاد نمی‌کند.
عجب ایده‌ی خوبی بود! امشب هم به فودکورت می‌رویم.
شاید به فودکورت رفتن یک تغییر ساختار باشد، مثلا زن و شوهری هر شب در خانه غذا می‌خوردند و امشب خلاف عادت عمل کرده و به فودکورت می‌روند؛ اما اگر شب‌های قبلی هم فودکورت رفته باشند عملا تغییری به وجود نیامده است و مطابق تعریف دوم نمی‌تواند یک ایده باشد. با این حال هنوز هم از نظر تعریف اول یک ایده است، چون رفتن به فودکورت می‌تواند راهکاری برای وقت‌گذرانی، خوردن غذای با کیفیت، جلسات غیر رسمی و … باشد.
پس می‌توانیم از تعاریف مختلفی استفاده کنیم که چهارچوب‌ها و ویژگی‌های متفاوتی دارند و بهتر است متناسب با حوزه‌ی تخصصی‌مان باشد، بر این مبنا در ویکی تولید تعریف ایده را به شکل زیر انتخاب کردیم:
ایده یک تجسم یا تصور ذهنی برای دستیابی به هدف (اهداف) مشخص است.
تعریف ایده کسب و کار چیست؟
ایده‌ی کسب و کار به مجموعه از تراوشات ذهنی گفته می‌شود که برای کسب درآمد از یک فعالیت منظم برای ارائه‌ی خدمات یا محصولات هستند.
معمولا ایده‌های کسب و کار در مورد محصولات و خدمات هستند اما گاهی هم از روش‌های ارتباط با مشتری، تبلیغات، نحوه‌ی جذب سرمایه و … شروع می‌شوند که در بخش مدل کسب و کار بررسی می‌کنیم.
خیلی از کسب و کارها با ایده‌های معمولی شروع می‌شوند و به عملکرد خلاقانه می‌رسند، یعنی ایده‌ی اولیه خام است اما به مرور کامل‌تر می‌شود، پس بهتر است کمال‌گرایی را کنار بگذاریم و عمل‌گرایی را جایگزین کنیم.
مهم‌ترین ویژگی‌های ایده چیست؟
وقتی در تعریف یک پدیده موفق نیستیم، بهتر است سراغ ویژگی‌های آن برویم و خواص آن را بشناسیم. البته ویژگی‌های ایده قطعی نیستند و در موردشان اختلاف نظر هست، اما برای استفاده از سایر درس‌ها باید در موارد زیر اتفاق نظر داشته باشیم، ایده‌ها:
۱٫ لازم نیست اجرایی باشند
بسیاری از ایده‌ها هیچ وقت اجرا نمی‌شوند اما این مساله خدشه‌ای به ماهیت‌شان وارد نمی‌کند! حتی لازم نیست روی کاغذ پیاده‌سازی شوند یا به زبان بیایند، همین که در ذهن منسجم باشند کفایت می‌کند.
۲٫ متغیر هستند
معمولا ایده‌ها در ابتدا ساده، خام و ناکارآمد هستند اما به مرور زمان کامل می‌شوند و باید رشدشان را جدی بگیریم. پس اگر ایده‌مان توجیه اقتصادی ندارد، به کلی رد نمی‌شود بلکه آن را تغییر می‌دهیم تا توجیه‌پذیر شود اماگاهی ایده‌ها را به کلی کنار می‌گذارند و از نو شروع می‌کنند.
ایده‌ی اولیه دیجی‌کالا یا ویکی‌تولید خودمان، چیزی نیست که امروز می‌بینید و به مرور زمان تغییر کردند و به وضعیت امروزی رسیدند.
۳٫ می‌توانند اشتباه باشند
بعضی صاحب‌نظران اعتقاد دارند که ایده باید همه جانبه، حساب شده و منطقی باشد اما در ویکی تولید توصیه می‌کنیم که فارغ از درست یا غلط بودن، این نگاه را کنار بگذارید چون عامل مضری برای ایده‌پردازی است.
بسیاری از تحولات تاریخی بر مبنای ایده‌های اشتباهی بوده‌اند که به مرور اصلاح و تکمیل شدند و سفینه‌ها و هواپیماها و داروهای امروزی را به‌وجود آوردند، پس همه‌ی ایده‌هایتان را جدی بگیرید تا فرصتی برای تولد و رشد کردن داشته باشند.
۴٫ لازم نیست خلاقانه باشند
خیلی‌ها به اشتباه فکر می‌کنند که ایده باید خلاقانه و جدید باشد در حالی‌که می‌تواند تکراری باشد و از کارایی و ارزش آن کم نشود، مثلاً ایده‌ی احداث پمپ بنزین خلاقانه و جدید نیست اما می‌تواند سود قابل توجهی داشته باشد.
بعضی‌ها به حدی مجذوب لذت ایده‌پردازی می‌شوند که برای هر مسأله‌ی ساده‌ای به دنبال ایده هستند و راهکارهای ارزان‌تر و کاراتر را نمی‌بینند. مثلاً همه‌ی ما این داستان مشهور را شنیده‌ایم که ناسا برای طراحی خودکار قابل استفاده در فضا، بودجه‌ی زیادی را صرف کرد اما روس‌ها به جای آن از مداد استفاده کردند!
پس باید علاوه بر ایده‌پردازی، برای پیدا کردن و مدیریت راهکارهای موجود برنامه‌ریزی کنیم.
معرفی یک منبع برای مطالعه بیشتر
اگر در اینترنت به زبان انگلیسی در مورد ایده جست و جو کنید اغلب به مواردی برمی‌خورید که تکراری هستند و نگاه خاصی به آن ندارند، اما در مقاله زیر نگاه متفاوتی وجود دارد که خواندن آن برای دوستان علاقمند به مطالعه، جذاب خواهد بود:
ورود به لینک مقاله با موضوع “چگونه یک ایده را تشریح کنیم؟ (انگلیسی)”
شماره و نام درسی که هم‌اکنون خواندید:
درس اول. ایده چیست؟ از کارگاه ایده