شما در حال خواندن درس جمع‌آوری اطلاعات طراحی از بخش مقدمات طراحی و از مجموعه‌ی طراحی مهندسی هستید.
آیا می‌توانیم قطعات فلزی از جنس VCN200 را با جوشکاری متصل کنیم؟ اگر از CK450 باشند، چطور؟ اگر به منابع اطلاعات مناسب دسترسی داشته باشیم، پیدا کردن پاسخ این سؤالات نهایتاً به صرف چند دقیقه زمان احتیاج دارد، در غیر این صورت ابتدا با گوگل کلنجار می‌رویم و اگر نتیجه‌بخش نباشد، هر دو ماده را تهیه می‌کنیم، از آن‌ها نمونه می‌سازیم، جوشکاری را با روش‌های مختلف انجام می‌دهیم، مقاومت اتصالات را در شرایط مختلف آزمایش می‌کنیم و اگر اشتباهی نداشته باشیم به بخشی از جواب می‌رسیم که چندان هم قابل اعتماد نیست.
البته آزمایش هم روشی برای جمع‌آوری داده‌ها و مقدمه‌ای برای جمع‌آوری اطلاعات است، با این حال در فرایند طراحی بارها با چنین مسائلی روبه‌رو می‌شویم و بودجه و زمان و احتمالاً تخصص‌مان آنقدر نیست که برای همه‌ی آن‌ها آزمایش کنیم و بهتر است تا حد امکان در جستجوی اطلاعاتی باشیم که از قبل توسط محققان جمع‌آوری شده‌اند. با این حال متأسفانه ساده‌انگاری‌های رایج در جمع‌آوری اطلاعات باعث شده است که منابع آموزشی، توجه کمتری به این این مسأله داشته باشند و به همین علت، بخش اول درس‌مان را به ارائه‌ی تصویری شفاف‌تر از موضوع و بیان ضرورت آن اختصاص می‌دهیم و در بخش دوم، منابع جمع‌آوری اطلاعات طراحی را معرفی خواهیم کرد.
داده، اطلاعات و دانش
کلمات داده، اطلاعات و دانش گاهی به جای هم استفاده می‌شوند اما معانی متفاوتی دارند و روش‌های دستیابی به آن‌ها فرق می‌کند، مثلاً داده‌ها می‌توانند از طریق آزمایش، نظارت یا ثبت وقایع جمع‌آوری شوند که طبیعتاً در این درس به آن‌ها اشاره نمی‌کنیم، چون موضوع صحبت‌مان جمع‌آوری اطلاعات (و نه جمع‌آوری داده‌ها یا تحصیل دانش) است.
برای این که انتظارات دقیق‌تری از مطالب درس داشته باشید، بهتر است ابتدا با وجوه تمایزِ داده، اطلاعات و دانش آشنا شوید:
داده (Data): به توصیفات پراکنده، عینی و خام (پردازش نشده) در مورد هر چیزی (مثل یک واقعه، شخص یا شیء) گفته می‌شود، مثلاً دمای امروز تهران، تعداد بازدیدکنندگان ویکی‌تولید در ماه اخیر، نتایج تست یک محصول، صدای ضبط شده از یک کلاس درس و خروجی خط تولید در واحد زمان، نمونه‌هایی از داده هستند.
اطلاعات (Information): اگر داده‌ها پردازش شوند یا معنای خاصی از آن‌ها استنباط شود به اطلاعات تبدیل می‌شوند، مثلاً میانگین دمای تهران با پردازش داده‌های آب و هوا بدست می‌آید، همچنین اگر داده‌ها را اصلاح یا طبقه‌بندی کنیم به اطلاعات تبدیل می‌شوند.
دانش (Knowledge): به توصیف اطلاعات در یک موضوع خاص یا شناسایی ارتباط و الگوی میان اطلاعات گفته می‌شود و به عبارت دیگر، دانش از ترکیب اطلاعات با منطق و شهود و با انجام کارهایی مثل نتیجه‌گیری، مقایسه، شناسایی ارتباطات و تبدیل اطلاعات به دست می‌آید؛ مثلاً آگاهی از ارتباط میان انعطاف‌پذیری و ظرفیت و هزینه‌های تولید یک دانش است که از تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست می‌آید.
ملاحظاتی برای جمع‌آوری اطلاعات طراحی
وقتی انجام کاری ساده به نظر برسد، انگیزه‌ی کمتری برای اصولی‌تر و بهتر انجام دادن آن وجود دارد. جمع‌آوری اطلاعات هم با وجود پیچیدگی، ساده به نظر می‌رسد، چون معمولاً معیار دقیقی برای ارزیابی آن وجود ندارد و از آن جایی که نتیجه‌ی کار محک نمی‌خورد، همه چیز قابل توجیه است و گمان می‌شود که بهترین اطلاعات ممکن جمع‌آوری شده‌اند (پس چه نیازی به تغییر روش جستجوی اطلاعات است؟). برای این که از سهل‌انگاری مرسوم دور شویم، در این بخش به مهم‌ترین ملاحظات جمع‌آوری اطلاعات اشاره می‌کنیم و لازم است آن‌ها را رعایت کنید تا به تدریج مهارت‌هایتان تقویت شود.
شناسایی بهترین منابع
امروزه در دریای پهناور اطلاعات، پاسخ بیشتر سوالات در منبع مختلف موجود است، با این حال وجود اطلاعات به تنهایی فایده‌ای ندارد و چالش اصلی دسترسی به کامل‌ترین و دقیق‌ترین آن‌ها است. به همین علت در پروسه‌ی جستجوی اطلاعات باید همواره این مسأله را در نظر بگیریم که آیا روی منابع درستی تمرکز کرده‌ایم یا منابع دیگری هست که اطلاعات دقیق‌تر، مطمئن‌تر و کامل‌تری ارائه می‌کنند؟ بسیاری از محققان، جمع‌آوری اطلاعات را محدود به اولین نتایج گوگل می‌دانند و فرض‌شان این است که منابع بهتری وجود ندارد، حال آن که یک محقق مجرّب، منابع بیشتری را می‌شناسد و آن‌ها را هم جستجو می‌کند تا در زمان صرف شده به نتایج بهتری دست پیدا کند.
زمان و هزینه
مقاله‌ای در سال ۱۹۹۹ منتشر شد (از A. Lowe و C. McMohan و سایرین در کنفرانس برگزار شده توسط ASME) که ادعای جالبی در آن طرح شده بود: “طراحان حدود ۳۰% از زمان پروژه را به جمع‌آوری اطلاعات اختصاص می‌دهند.” برای درک بهتر این نسبت، فرض کنید که تکمیل پروژه‌ی طراحی خودرو به سه سال زمان نیاز داشته باشد و در این حالت، تمام هزینه‌های طراحی به مدت یک سال، صرف جستجوی اطلاعات می‌شود که رقم قابل توجهی است.
سال‌های زیادی از این ادعا گذشته است و به ذهن متبادر می‌شود که امروزه با ساده‌تر شدن دسترسی به اطلاعات از این عدد کاسته شده است، با این حال اگر پیچیده‌تر شدن مسائل و رقابتی‌تر شدن موضوعات طراحی (و به تبع آن نیاز به اطلاعات به روزتر) را هم در نظر بگیریم، احتمالاً نسبت ۳۰% تغییر محسوسی نداشته است.
مهارت بیشتر در شناسایی منابع و جستجوی اطلاعات به کاهش این زمان کمک می‌کند و با توجه به اولین مثال درس (آزمایش جوش‌پذیری) روشن است که جمع‌آوری اطلاعات یکسان، می‌تواند بسیار طولانی‌‌تر و گران‌تر یا بسیار سریع‌‌تر و ارزان‌‌تر باشد، در نتیجه به عنوان جستجوگر اطلاعات از شما انتظار می‌رود که در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین هزینه به کامل‌ترین و دقیق‌ترین اطلاعات دسترسی پیدا کنید.
توازن میان کیفیت جمع‌آوری اطلاعات و هزینه
کم‌توجهی به مقوله‌ی جمع‌آوری اطلاعات خوب نیست، اما کمال‌گرایی هم می‌تواند به همان اندازه بد باشد. واقعیت این است که هر چقدر زمان و هزینه‌ی بیشتری صرف کنیم به اطلاعات بهتری می‌رسیم، با این حال از جایی به بعد، دقیق‌تر و کامل‌تر شدن اطلاعات، تأثیر زیادی در بهبود نتایج نخواهد داشت و چه بسا گاهی آنقدر حجم اطلاعات جمع‌آوری شده زیاد است که فرصت و حوصله‌‌ی بررسی آن‌ها وجود ندارد. در نتیجه جستجوگران حرفه‌ای باید سطح کیفی اطلاعات مورد نیاز را به درستی پیش‌بینی کنند تا میان زمان، هزینه‌ها و کیفیت اطلاعات، توازنی منطقی وجود داشته باشد.
جایگاه جمع‌آوری اطلاعات در فرایند طراحی
یکی از آموخته‌های غیررسمی ما این است که جمع‌آوری اطلاعات باید قبل از شروع کار انجام شود، اما این قاعده، حدأقل در مورد فرایند طراحی صادق نیست، چرا که در هر مرحله با موضوعات جدیدی روبه‌رو می‌شویم که قبلاً در نظر نگرفته بودیم و تجزیه و تحلیل آن‌ها به اطلاعات متفاوتی نیاز دارد، در نتیجه جمع‌آوری اطلاعات بهمرحله‌ی خاصی از فرایند طراحی اختصاص ندارد و در همه‌ی مراحل انجام می‌شود.
جورج دیتر (نویسنده‌ی مشهور حوزه‌ی طراحی) هم وابستگی تمام مراحل طراحی به جمع‌آوری اطلاعات را می‌پذیرد و به آن اذعان می‌کند، با این حال معتقد است که بیشترین اطلاعات، بعد از تعریف صورت مسأله‌ی طراحی و پیش از آغاز طراحی مفهومی جمع‌آوری می‌شوند و به همین علت مرحله‌ی جداگانه‌ای را به این موضوع اختصاص داده است.
لازم به ذکر است که در فرایند طراحی پال و بیتز و بسیاری از فرایندهای دیگر، مرحله‌ی جداگانه‌ای برای جمع‌آوری اطلاعات در نظر نمی‌گیریم.
مهم‌ترین منابع اطلاعات مهندسی
انتخاب منابع جمع‌آوری اطلاعات تا حد زیادی به سلایق و تجربیات مهندسان بستگی دارد و برای شناسایی آن‌ها بهتر است از پیشنهادات طراحان مجرب استفاده کنیم. به همین علت، عناوین این قسمت را مطابق کتاب طراحی مهندسی جورج دیتر تنظیم کردیم که مؤلف یکی از مشهورترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های طراحی مهندسی است.
از آن‌جایی که در کتاب فوق برای جمع‌آوری اطلاعات به منابعی اشاره می‌شود که مناسب ایرانیان نیست (مثل مقررات حاکم در آمریکا یا منابع اطلاعاتی پریمیوم که در اختیار مهندسان کشورمان نیست)، صرفاً نحوه‌ی طبقه‌بندی و عناوین را از کتاب الگو گرفتیم و توضیحات را عوض کردیم تا بیشتر مناسب حال‌مان باشد.
در ادامه‌ی این بخش، منابع را در هشت شاخه بررسی خواهیم کرد که عناوین‌شان را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید.
مطالب این درس به پایان نرسیده است و ادامه‌ی آن فقط برای مشترکین ویژه نمایش داده می‌شود.
. . .
در حال حاضر شما به‌عنوان مهمان در ویکی‌تولید حضور دارید اما اگر از کاربران‌مان هستید، لطفاً وارد سامانه شوید تا امتیاز حضورتان را منظور کنیم.
| درس‌های "مقدمات طراحی" به ترتیب زیر هستند. برای ورود به درس مورد نظر روی عنوان آن کلیک کنید. |
|---|
| 1- طراحی مهندسی چیست؟ |
| 2- فرایند طراحی و انواع آن |
| 3- چرخه عمر محصول |
| 4- تصمیم گیری، حل مساله و جایگاهشان در طراحی |
| 5- فرایند حل مسأله |
| 6- مروری بر روش‌ها و ابزارهای حل مسئله در طراحی |
| 7- جمع‌آوری اطلاعات طراحی |
| 8- مفاهیم و اصطلاحات مهم در تصمیم گیری |
| 9- رایج‌ترین روش‌ها و ابزارهای ارزیابی در طراحی مهندسی |
| 10- درخت اهداف |
| 11- نمودار PUGH |
| 12- فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) |
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.