در این بخش دستگاهها و تجهیزات ساخت و تولید اعم از سنتی (مانند دستگاه تراش، فرز، مته، اره و …) و غیر سنتی (مانند واترجت، لیزر و …) بصورت کامل معرفی خواهند شد و توضیحات ارائه شده کاملترین نمونه ی موجود در بستر اینترنت است که توسط تیم فنی ویکی تولید برای صنعتگران و مهندسان تدوین شده است.
لازم به ذکر است که با توسعه ی تجهیزات، مطالب این قسمت نیز به روز شده و نسل جدید این دستگاه ها معرفی و بررسی خواهد شد، همچنین برای تجهیزات پرکاربرد و رایج مثل دستگاه تراش، فرز، سنگ و … نحوه ی انجام فرآیند و پارامترهای مهم نیز مورد بررسی قرار گرفته است. (مثلا پارامترهای مهم در سنگ زنی، عوامل تاثیرگذار در اندازه ی براده و …)
دستگاهها و تجهیزات سنتی
سنگزنی یا سنگ سابی یا Grinding عملیاتی است که در آن ابزار تشکیل شده از دانه های ریز و مواد ساینده توسط فرآیند سایش از قطعه کار نرم تر براده برداری می کنند، بعبارتی این دانه ها همچون لبه های برنده عمل کرده و تعداد زیاد آن ها در کنار سایشی بودن فرآیند، ایجاد سطوح صاف و پرداخت شده را امکان پذیر می کنند. کاربرد اصلی سنگ زنی ایجاد پرداخت سطحی بالا در مراحل نهایی ساخت قطعه، یا ایجاد سطوح مبنا در شروع فرآیند است. در این مقاله فرآیند و دستگاه سنگ زنی بررسی میشوند.
تراشکاری یکی از فرآیندهای اصلی برای ساخت قطعات دوار استوانه ای یا مخروطی است که از گذشته تا کنون مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از تجهیزات حائز اهمیت در انجام این فرآیند دستگاه تراش است که با چرخاندن قطعه کار و نفوذ ابزار به آن عملیات های مختلفی را اجرا می کند و دقت و سرعت بالایی در ساخت قطعات صنعتی دارد. در این مقاله بصورت مفصل با دستگاه تراش و انواع فرآیندهای تراشکاری آشنا خواهید شد.
فرزکاری یا Milling یکی از فرآیندهای رایج ماشینکاری است که در آن بر خلاف فرآیند تراشکاری قطعه ثابت است (یا حرکت خطی دارد) و “ابزار برش چند لبه” یا همان “تیغه ی فرز” دوران کرده و از روی آن باربرداری می کند. یکی از شاخصه های تعریف فرآیند فرزکاری چند لبه بودن ابزار است (در غیر اینصورت تعریف فوق بر مته زنی و … نیز دلالت خواهد کرد). در این مقاله با طرز کار، تجهیزات و اجزای دستگاه فرز و پارامترهای آن آشنا خواهید شد.
امروزه دستگاه های متنوعی همچون برشکاری واترجت، پلاسما، وایرکات، لیزر و … برای برش قطعات بکار گرفته میشوند، با این حال ماشین های اره کماکان بعنوان ابزاری نسبتا ارزان قیمت مورد توجه قرار میگیرند. بهترین راندمان اره کاری برای قطعاتی با ۱۸۰ تا ۲۵۰ برینل سختی است، هر چند با کاهش نرخ برشکاری قطعاتی با ۴۵۰ برینل سختی نیز قابلیت اره کاری خواهند داشت. در این مقاله انواع دستگاه های اره مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
نیاز به اتصالات پیچی، پین های موقعیت دهنده، یاتاقان بندی، مسیرهای کابل و سیم و … باعث می شود قطعات صنعتی نیازمند سوراخ هایی با شکل ها و قطرهای متفاوت باشند. برای ایجاد سوراخ ها روش های گوناگونی وجود دارد بدینصورت که برای قطعات دوار ماشین تراشکاری و برای قطعات غیر دوار ماشین فرز قابل استفاده است، با این حال تجهیزات تخصصی برای سوراخکاری عرضه شده که با نام دستگاه یا تجهیزات مته به فروش می رسند.
دستگاه پرس ابزاری است که در انواع بسیار متنوعی ساخته شده و فشار مورد نیاز در فرآیندهایی همچون شکلدهی، برشکاری، آهنگری، مونتاژ قطعات، اکستروژن و … را تامین مینماید. در این مقاله انواع دستگاه های پرس از نظر منبع قدرت (هیدرولیکی، نیوماتیکی، مکانیکی یا ضربه ای، دستی)، چهارچوب (فریم های C، H و … )، تعداد عملکرد (Single, Double, Triple Action) ، تناژ، تجهیزات جانبی و … مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
برشکاری در دستگاه اره نواری، بعنوان یکی از پرکاربردترین تجهیزات برش، توسط نواری انجام می شود که با سرعت بالا از میان دو یا چند غلتک عبور میکند و در حین تماس با قطعه کار، فرآیندهایی همچون چند تکه کردن (Cuttoff) ، کانتوربری (Counter Sawing)، برشکاری مقاطع و … را انجام میدهد. نوار اره ها تنوع زیادی در ساختار، جنس، شکل دندانه، آرایش تیغه ها و … دارند که در این مقاله به همراه محاسبات مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
تجهیزات پتک یا چکش آهنگری ضربه را در مدت زمانی کوتاه به سطح قطعه منتقل میکنند و این انتقال با مکانیزمهای مختلفی انجام میشود که مبنای گروه بندی این تجهیزات است. در این راهنما با تمامی انواع چکشهای آهنگری شامل سقوط آزاد (کلاچ تخته ای، تسمه ای، نیوماتیکی)، توان بالا (هیدرولیکی، پنوماتیکی، بخار) و انرژی بالا (شامل انواع طراحی های روز و مکانیزمهای انفجار) آشنا میشوید.
دستگاهها و تجهیزات غیرسنتی
کنترل عددی به برنامه ریزی برای خودکارسازی دستگاه ها گفته می شود در یک گام جلوتر، چنانچه از کامپیوتر برای دستیابی به این هدف استفاده شود به آن کنترل عددی کامپیوتری گفته می شود. ماشین ابزارهای سی ان سی تجهیزاتی هستند که کنترل آن ها بصورت اتوماتیک و توسط کامپیوتر انجام می شود و می توانند مختص تراشکاری، فرزکاری، سنگ زنی ، جوشکاری، خمکاری، استمپینگ، برش لیزری، واترجت یا سایر تجهیزات باشند.
در دستگاه واترجت از جریان آب با سرعت بالا بعنوان ابزار برشی استفاده میشود، لذا به آن ماشینکاری با جت آب یا هیدرودینامیک گفته میشود. اگر ابزار برشی صرفا از آب تشکیل شده باشد تنها برای برشکاری مواد غیر فلزی قابل استفاده است، لذا با اضافه کردن ذرات ساینده به آن میتواند برای برشکاری قطعات سختتر و چگال تری همچون فلزات، شیشه ها و سرامیکها مورد استفاده قرار بگیرد که به آن جت آب ساینده گفته میشود.
لیزر میتواند برای برشکاری، جوشکاری، سوراخکاری، حکاکی، صیقل کاری و عملیات حرارتی مورد استفاده قرار بگیرد و به مجموعه ی این فرآیندها ماشینکاری با اشعه ی لیزر یا Laser Beam Machining یا LBM گفته میشود. در این مقاله علاوه بر آشنایی با پرتوی لیزر، مشخصات و نحوه ی ایجاد آن، تمامی فرآیندها و دستگاه های ماشینکاری با لیزر (برش لیزری، حکاکی با لیزر، جوش لیز سوراخکاری با لیزر و …) مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
دستگاههای تخصصی تولید پیچ و مهره
دستگاههای هدینگ سرد، با کمک فورج سرد و اکستروژن برای تولید دقیق و انبوه محصولاتی مانند پیچ، پرچ، مهره و … استفاده میشوند که هریک برای تولید نوع خاصی از قطعات بهینه سازی شده اند (مثلا برای مهره، یا برای پیچ بلند، یا پیچ با کلگی بسیار پهن) و ضمن داشتن پارامترهای متنوع، محدودیتها و شرایط خاصی دارند که در این راهنما مورد بررسی قرار گرفته است.
بسیاری از قطعات صنعتی مانند پیچها، لوله ها، کوپلینگها، شفتها و … برای اتصال نیازمند رزوه هستند. در این مقاله تمامی فرآیندهای شکلدهی رزوه و تجهیزاتشان مورد بررسی قرار گرفته است، این فرآیندها براده تولید نمیکنند، دقت بالایی دارند و برای تولید انبوه مناسبند و شامل روشهای مبتنی بر نورد دو غلتکه و سه غلتکه، قالبهای سیاره ای یا مسطح، قلاویزهای فزم دهی و .. میباشند.
شاید عناوین زیر برای شما مفید باشند:
