شما در حال خواندن درس دلایل شروع کسب و کار از دوره ی تصمیم گیری برای ورود به کار تولید هستید.
اگر تعارف را کنار بگذاریم، تعداد زیادی از ما عاشق آن هستیم که روزها در عمارت مجلل شرکت‌مان به دیگران دستور داده و آخر هفته را در بهترین هتل‌ها و رستوران‌ها سپری کنیم، یا ممکن است به این فکر کنیم که چرا باید ساعت دوازده شب از زور خستگی خوابمان ببرد و صبح خروس خوان برای غیبت نخوردن از خواب دلچسب‌مان بگذریم و ترافیک را تحمل کنیم!؟
همه دوست داریم محبوب و قدرتمند و موفق باشیم.
حتی اگر چنین مسائلی برایمان مهم نباشد باز هم قابل انکار نیست که داشتن کسب و کار برای بعضی‌ها بهترین گزینه است، مثلا بیل گیتس یا زاکربرگ هیچوقت نمی‌توانستند با کار کردن برای دیگران به این حد از شکوفایی برسند.
بخشی از مطالب این درس ترجمه مفهومی از کتاب The Entrepreneur’s Guide to Building a Successful Business نوشته جوناتان اسکات است که نگاهی کاربردی به مسائل کسب و کار دارد. (دانلود کتاب)
چرا بررسی دلایل شروع کسب و کار مهم است؟
تقریبا همه میدانیم که بیش از ۹۰ درصد کسب و کارها در سه تا پنج سال آغاز کارشان تعطیل می‌شوند اما کسی هست که با هدف ورشکستگی کارش را شروع کرده باشد؟
در مقالات مختلف، مواردی مانند فقدان تجربه و دانش، عملکرد و اجرای ضعیف، کمبود نقدینگی، رکود اقتصادی، مقیاس کوچک و … برای دلایل شکست کسب و کارها عنوان شده اما افرادی هم بوده‌اند که با وجود همه‌ی این کاستی‌ها و مشکلات ادامه دادند و امروز موفق و ثروتمند هستند.
بعضی محققان اعتقاد دارند که یکی از مهمترین دلایل تعطیلی یک کسب و کار آن است که صاحبان آن، میزان درآمد را متناسب با سختی کار نمی‌دانند.
اگر شخصی کسب و کارش را با دلایل اشتباه آغاز کرده باشد، به زودی با افت شدید انگیزه مواجه شده و در برابر مسائل و مشکلات تسلیم می‌شود؛ اما اگر دلایل درستی نیروی محرکه‌ی او باشند می‌تواند سختی‌ها را تحمل کند و احتمالا به موفقیت برسد.
خواندن این درس زمانی مفید است که بخواهید انگیزه‌هایتان را صادقانه ارزیابی کنید و قدرت پذیرش دلایل اشتباه‌تان را داشته باشید.
دلایل قابل قبول برای شروع کسب و کار جدید
منظورمان از دلایل و انگیزه‌های قابل قبول مواردی هستند که در دنیای کسب و کار می‌توانند به نتیجه برسند، یعنی انگیزه‌های ماندگار هستند و به عبور از شرایط سخت کمک خواهند کرد؛ در ادامه این دلایل را با رنگ سبز مشخص کردیم.
توصیه می‌کنیم فایل صوتی را حداقل یک الی دو روز پس از مطالعه‌ی این موارد گوش کنید تا بهتر در ذهن‌تان ثبت شود.
دلیل اول) می‌خواهید رییس خودتان باشید
بعضی‌ها گمان می‌کنند که علاقه به ریاست کردن و تصمیم‌گرفتن مساله‌ی مهمی نیست اما همین می‌تواند انگیزه‌ی قدرتمند و ادامه‌داری باشد؛ البته به شرطی که تحت تاثیر روزهای سخت و دعواهای محیط کار نباشد و از علایق و ویژگی‌های افراد نشات گرفته باشد.
در بسیاری از جوامع، نمایش میل به ریاست مذموم و ناپسند است اما تقریبا همه‌ی اشخاص به آن فکر می‌کنند و زمانی به عنوان انگیزه شناخته می‌شود که اصلی‌ترین دلیل ورود به یک کسب و کار باشد.
البته یادآوری می‌کنیم که لزوما انگیزه‌های منطقی به موفقیت نمی‌رسند اما بر خلاف انگیزه‌های غلط احتمال موفقیت زیادی دارند.
دلیل دوم ) علاقمند به هیجان و چالش هستید
بخش زیادی از زندگی به شغل و کسب درآمد اختصاص دارد، پس بهتر است که با روحیات، علایق و خواسته‌هایمان سازگار باشد تا از زندگی لذت بیشتری ببریم و در راستای اهدافمان قدم برداریم اما کاری که با خواسته‌ها و ویژگی‌هایمان در تعارض باشد به مرور زمان ما را فرسوده میکند.
در میان ویژگی‌ها و صفات مختلف یک انسان، علاقه به هیجان کاملا انگیزه‌ی مناسبی برای ورود به حوزه‌های کسب و کار است؛ هر تصمیم ما در بازدهی سیستم تاثیر می‌گذارد، سرمایه‌گذاری‌ها و عملکردمان همواره با ریسک همراه است و می‌تواند نتایج مثبت و درخشانی داشته باشد، در فضای رقابتی بازار قدرت نمایی می‌کنیم و سایر مواردی که کاملا چالشی و هیجان انگیز هستند و این خواسته را ارضا می‌کنند.
البته در مواردی تحت تاثیر رسانه‌ها و داستان‌های انگیزشی، گرایش به هیجان به صورت کاملا موقت شکل می‌گیرد که نمی‌تواند یک انگیزه‌ی مانا برای کل مسیر کسب و کار باشد.
دلیل سوم) قصد سرمایه گذاری دارید
شما هم فکر می‌کنید که راه‌اندازی یک کسب و کار با هدف سرمایهگذاری منطقی نیست؟ حق دارید چون اکثر کسب و کارها در اولین ماه‌های فعالیت شکست می‌خورند و بخشی از سرمایه از دست می‌رود، معمولا تضمینی هم در کار نیست و روش‌های بهتری برای افزایش سرمایه وجود دارد، اما کارهایی وجود دارد که احتمال موفقیت زیادی دارند، مانند:
- نمایندگی شرکتهای معتبر ایرانی و خارجی (مثل ایرانخودرو، نوتلا و …)
- خرده فروشی اقلام پرمصرف (مثل خواربار، پوشاک، لوازم یدکی و …)
- خرید یک کسب و کار آماده و موفق (مثلا خرید امتیاز یک کارخانه فعال)
- صادرات کالاهایی که بازار مناسبی در خارج از ایران دارند
سرمایهگذاری در حوزه ی تولید زمانی مفید است که مبلغ سرمایه قابل توجه باشد، همچنین گاها سرمایه گذاران با افراد شاخص یک حوزه همکاری می‌کنند که احتمال موفقیت بیشتری دارد. (مثل سرمایه گذاری برای تولید یک داروی خاص با همکاری داروسازان)
زمانی که یک کسب و کار به صورت هوشمندانه و با ریسک کم شروع می‌شود، نیاز کمتری به انگیزه‌های قدرتمند دارد اما یادمان باشد که موضوع کارآفرینی متفاوت است و معمولا برای سرمایهگذاری انتخاب خوبی نیست.
دلیل چهارم) یک فرصت خوب برای شروع کسب و کار دارید
گاهی یک اتفاق یا فرصت مناسب، مسیر زندگی را تغییر می‌دهد به شرطی که به موقع تشخیص داده شود و به درستی مورد استفاده قرار بگیرد و در این حالت انگیزه‌ی اصلی بهره‌برداری از فرصت به وجود آمده است، مثلا ممکن است شرایط اجرای یک پروژه بزرگ را داشته باشید، برای همکاری با یک مجموعه معتبر از شما دعوت شده باشد، شرایط اخذ وام را داشته باشید یا دانش خاصی را تهیه کرده باشد که همگی فرصت‌های مناسبی برای ایجاد یک کسب و کار هستند.
اصولا در این شرایط هم مانند دلیل سوم به انگیزه‌های آتشین نیازی نیست اما ذکر این نکته ضرورت دارد که معمولا ارزیابی افراد از فرصت‌ها با خطای زیادی همراه است!
دلیل پنجم) به دنبال تغییر هستید!
تغییر دادن به تنهایی انگیزه‌ی قدرتمندی برای شروع یک کسب و کار است و حتی گاهی می‌تواند یک هدف بسیار بزرگ باشد. فروشگاه‌های آنلاین، شبکه‌های اجتماعی، روش‌های جدید پرداخت و بسیاری از اتفاقات خوب عصر حاضر از میل به تغییر دادن چهارچوب‌ها شکل گرفته‌اند.
افرادی که با انگیزه‌ی تغییر فعالیت می‌کنند معمولا به داشتن یک کسب و کار راضی نمی‌شوند، بلکه در فرآیند کارآفرینی قرار می‌گیرند و زمانی به نتیجه می‌ر‌سند که که راه حل مناسبی پیدا کرده باشند.
در درس ویژگی‌های شخصیت کارآفرین بررسی کردیم که به جز انگیزه و داشتن راه‌حل، به چه توانمندی‌های دیگری برای موفقیت نیاز است اما به هر حال این انگیزه کاملا ارزشمند، توجیه پذیر و قدرتمند است.
البته از دلیل پنجم می‌توان برداشت دیگری هم کرد چون بعضی‌ها کاری به اقتصاد و محیط و چنین مسائلی ندارند، فقط می‌خواهد بهتر زندگی کنند و شرایط فعلی خود را تغییر دهند؛ آنها دنبال یک بهانه جدید برای زندگی کردن هستند و شروع یک کسب و کار می‌تواند هدف و انگیزه‌ی جدیدشان باشد، پس کارشان به یک دارایی ارزشمند تبدیل می‌شود که عاشقانه برای شکوفایی آن تلاش می‌کنند اما به شرطی که تغییر شرایط روی عملکرد آنها تاثیر نداشته باشد.
کسی را تجسم کنید که از سر تنهایی تصمیم می‌گیرد کاری را شروع کند اما پس از ازدواج دیگر انگیزه‌ی قبلی را ندارد و به همان شغل همیشگی ادامه می‌دهد.
دلیل ششم) می‌خواهید توانمندی و قدرت‌تان را اثبات کنید
بیشتر مردم خود را از حد متوسط بهتر می‌دانند و می‌خواهند که قدرت و استعدادشان دیده شود اما جسارت تجربه‌ی چالش‌های جدید را ندارند چون ممکن است به اعتبارشان خدشه وارد شود.
کسب و کار می‌تواند آزمون بزرگی باشد که توانمندی و مدیریت افراد را به نمایش می‌گذارد و ثابت میکند که حرف‌هایشان مقیاس عملی داشته و جسارت پیروزی را داشته‌اند؛ پس اگر اهل مبارزه برای برنده شدن هستید این انگیزه شما را برای عبور از پستی و بلندی‌های کسب و کار آماده میکند و آن‌قدری قدرتمند هست که به سادگی کمرنگ نشود.
دلایل غیرقابل قبول برای شروع کسب و کار جدید
کارشناسان اعتقاد دارند که بعضی دلایل شروع کسب و کار غیرمنطقی هستند یعنی انگیزه‌ای ایجاد می‌کنند که ماندگار نیست و به زودی از بین می‌روند، در این بخش سه انگیزه‌ی اشتباه را توضیح می‌دهیم؛ البته دلایل ما می‌تواند ترکیبی از موارد درست یا غلط باشد اما باید تاثیر دلایل قابل قبول بیشتر باشد تا حضور موثرتری داشته باشیم.
دلیل اول) شروع کسب و کار به عنوان تنها راه حل موجود
شخصی که به هر علتی موفق نشده در شغل دلخواهش استخدام شود، ممکن است به این نتیجه برسد که چاره‌ای جز شروع کسب و کار شخصی ندارد! شاید کار جدید او خرده فروشی باشد یا خرید و فروش ملک، اما اگر در راستای خواسته‌هایش نباشد بعید است به موفقیت برسد.
شدت و قدرت حرکت، ریسک پذیری و خلاقیت تا حد زیادی وابسته به انگیزه و علایق است، و کسب و کاری که بدون انگیزه ایجاد شده از عناصر کلیدی پیشرفت برخوردار نیست، پس حتی اگر به ورشکستگی نرسد شانس بسیار کمی برای شکوفایی دارد.
دلیل دوم) چون پول ندارید به شروع کسب و کار فکر می‌کنید
اگر فعلا وضعیت مالی خوبی ندارید و برای جبران آن به شروع کسب و کار فکر می‌کنید، احتمالا مسیر مناسبی را انتخاب نکردید؛ چون هیچ کسب و کاری سریعا به پول نمی‌رسد مگر با سرمایه و دانش کافی که علی الحساب شما در این مرحله پول کافی ندارید.
البته حواسمان باشد که پول داشتن برای شروع یک کسب و کار ضروری نیست و منظورمان کارکرد آن برای عبور از شرایط بی پولی است که گاهی به شرایط عجیبی ختم می‌شود، مثلا با وام و قرض کاری شروع می‌شود و نه تنها بازگشت پول وجود ندارد بلکه مشکل بازپرداخت هم به مشکلات قبلی اضافه خواهد شد.
دلیل سوم) به شروع کسب و کار فکر می‌کنید تا وقتتان خالی شود!
باورش سخت است اما بعضی‌ها برای خالی کردن وقت‌شان به شروع کسب و کار فکر می‌کنند؛ یعنی می‌خواهند زمانی برای یادگیری، کتاب خواندن، ورزش، همسرداری و سایر برنامه‌هایشان داشته باشند و چون شغل فعلی زمان‌بر است احساس می‌کنند که با مدیریت کار جدیدشان، وقت بیشتری دارند.
شاید ورود به مشاغل فری‌لنسری یا پاره وقت راهکار خوبی باشد اما داشتن یک کسب و کار جدید وقت زیادی می‌خواهد، حتی اگر ساده‌ترین نوع آن باشد و از آن‌جایی که اکثر مخاطبان ما علاقمدان تولید هستند، تاکید می‌کنیم که مشاغل تولیدی بیش از هر کار دیگری به نظارت نیاز دارند.
در حال مطالعه مجدد برای اصلاحات نگارشی، نکته ای به ذهنم رسید که نمی‌توانست در خلال مطالب درس باشد اما گفتن آن در نظرات خالی از لطف نیست.
دلایل این درس، احکام قطعی و صد درصدی نیستند اما معمولا نتیجه و تاثیرشان طوری بوده که روی آنها برچسب منطقی و غیرمنطقی گذاشته شده؛ یعنی دلایلی که برچسب منطقی دارند، معمولا یک انگیزه‌ی ماندگار می‌سازند و دلایل غیرمنطقی ممکن است به‌زودی فروکش کنند؛ اما هنوز یک حقیقت مهم را نگفتیم چون ممکن است مخاطبان جوان‌تر را به اشتباه بیاندازد:
گاهی انگیزه‌های اشتباه فروکش نمی‌کنند؛ آدمهایی هم هستند که با همان انگیزه‌های اشتباه ادامه می‌دهند و ناامید نمی‌شوند! مثل هیتلر و دیگرانی که به ذهنمان خطور می‌کنند و با انگیزه‌های غیرمنطقی (از نظر بقیه) تا نقطه‌ی پایان پیش می‌روند، چه مثبت و چه منفی.
پس در این حالت هم احتمال موفقیت زیاد است! چون گفتیم که منطقی بودن دلایل کمک میکند که انگیزه‌هایمان برقرار بمانند و اگر این کارکرد را انگیزه‌های غیرمنطقی افراد داشته باشند دیگر حرفی نمی‌ماند.