شما در حال خواندن درس تعاریف حقوقی مهم در حوزه‌ی تولید از مجموعه‌ی «مفاهیم و اطلاعات اولیه‌ی تولید» هستید.

مروری بر تعاریف مهم صنعتی در منابع حقوقی

در این درس، تعدادی از مهم‌ترین تعاریف و مفاهیم مربوط به حوزه‌ی تولید را از منابع حقوقی استخراج می‌کنیم. از میان این تعاریف، تعدادی از آن‌ها با آن چه در منابع مهندسی و مدیریت می‌خوانیم متفاوت است، اما در مسائل حقوقی و تعامل با نهادهای دولتی، باید به همین تعاریف پایبند باشیم.

به صورت کلی، چهار حوزه‌ی علوم مهندسی، حقوق، اقتصاد و مدیریت، اهمیت فوق‌العاده‌ای در تجزیه‌وتحلیل فعالیت‌های تولیدی دارند و زمانی می‌توانیم تولید را به عنوان یک «کل منسجم» بشناسیم که تمام این حوزه‌ها را درک کنیم. از این رو تلاش کردیم که درس‌های مجموعه‌‌ی «مفاهیم و اطلاعات اولیه‌ تولید»، ترکیبی از تمام این حوزه‌ها باشند.

در مورد موضوعات حقوقی، پیش‌نیازها و ادبیات خاص این رشته باعث می‌شود که نتوانیم بی‌مقدمه به آن‌ها ورود کنیم. در نتیجه در این درس،  به جای طرح یک موضوع حقوقی مستقل، فهرستی از تعاریف ارائه شده در  منابع حقوقی را مرور می‌کنیم. بدین ترتیب، خللی در سادگی این مجموعه ایجاد نمی‌شود و با این حال، ذهن‌مان برای پذیرش مباحث حقوقی در مجموعه‌های دیگر ویکی‌تولید آماده می‌شود.

البته، تخصصی نبودن این درس به معنای بی‌اهمیت بودن آن نیست و اتفاقاً تأکید زیادی بر مطالعه‌ی آن داریم. چرا که مرور این تعاریف، حداقل سه مزیت مهم دارد:

۱- گاهی در گفتمان‌های تخصصی، اصطلاحاتی را می‌شنویم که مبنای حقوقی دارند و تعاریف آن‌ها در منابع سایر رشته‌ها ارائه نشده است. در این درس با بخش مهمی از این واژگان آشنا می‌شوید.

۲- متوجه می‌شوید که در مورد کدام موضوعات، مقررات قانونی وضع شده است و ساده‌تر می‌توانید به منابع حقوقی مورد نیازتان دسترسی داشته باشید. به عنوان مثال، وقتی در این درس با اصطلاح «مرکز رشد» روبه‌رو می‌شوید، یعنی در مورد آن مقررات وضع شده است و باید ضوابط تاسیس، یا همکاری با این مراکز را از منابع حقوقی جستجو کنید.

۳- در مجموعه‌ی «مفاهیم و اطلاعات اولیه‌ی تولید»، برای رعایت اختصار فقط به تعدادی از مفاهیم کلیدی پرداختیم و بسیاری از موضوعات را بررسی نکردیم. مطالعه‌ی این درس کمک می‌کند تا با مفاهیم و موضوعات بیشتری آشنا شوید.

در مورد نحوه‌ی ارائه‌ی تعاریف در این درس، لطفا به نکات زیر توجه کنید:

تعاریف به صورت خام از منابع حقوقی برداشته شده‌‌اند و به جز پاره‌ای اصلاحات نگارشی، تفاوتی با نسخه‌ی اصلی ندارند. به همین علت، برای استناد به تعاریف در مقالات‌تان می‌توانید تعاریف را مستقیما کپی کنید و به منبع آن ارجاع دهید.

در مواردی که توضیحات تکمیلی لازم بوده است، توضیحات را در پرانتز و با فرمت (توضیح:) درج کردیم. بدیهی است که این توضیحات در متن اصلی مصوبات وجود ندارند.

در پایان هر تعریف، منبع آن را در کروشه به شکل {منبع شماره‌ی …} درج کردیم. فهرست شماره‌دار منابع در بخش پایانی درس قرار گرفته است.

ر مواردی که یک تعریف در منابع مختلف آمده است، فقط به یک منبع اشاره کرده‌ایم. طبیعتاً بهتر بود که جای این کار به تمامی منابع اشاره کنیم، اما تعداد زیاد مقررات و تصویب مستمر مقررات جدید، باعث می‌شود که فرصت انجام آن را نداشته باشیم.

تعاریف حقوقی

كالا: محصولي كه فرآيند مصرف آن از فرآيند توليدش قابل تفكيك است و مالكيت آن مي‌‌تواند از يك شخص به شخص ديگري منتقل شود. {منبع شماره ۱۵}

انبار کالا: به محلی اطلاق می‌گردد که یک یا چند نوع کالای بازرگانی یا محصولات صنعتی و یا مواد اولیه و یا فرآورده‌های دامی و کشاورزی در آنجا نگهداری می‌شود. {منبع شماره ۶}

محصول داخلي: عبارت از كالاي توليد شده يا خدمتي كه با طراحي متخصصان ايراني يا به طريق مهندسي معكوس يا انتقال دانش فني و فناوري آن به ‌منظور ايجاد ارزش افزوده در داخل كشور انجام مي‌‌شود. {منبع شماره ۱۵}

عمق ساخت داخل: ميزان سهم عوامل توليد و نهاده ‌هاي به ‌كار‌ رفته در فرآيند ساخت محصول داخلي كه در قلمرو جغرافيايي كشور ايجاد شده باشد. {منبع شماره ۱۵}

خدمت: محصولي كه فرآيند مصرف آن از فرآيند توليد يا ايجاد آن قابل تفكيك نباشد، شامل انواع تغييرات سفارشي و خاص كه به درخواست مشتري در وضعيت، شكل، موقعيت و مكان اشياء يا اشخاص صورت پذيرد و شامل انواع خدمات مشاوره، آموزشي و درماني يا انواع پيمانكاري از جمله پيمانكاري احداث، پيمانكاري ترابري، پيمانكاري تعمير، نگهداري يا بهره‌ برداري مي‌‌شود. {منبع شماره ۱۵}

عرضه‌کنندگان کالا و خدمات: به کلیه‌ی تولیدکنندگان، واردکنندگان، توزیع‌کنندگان، فروشندگان کالا و ارائه‌کنندگان خدمات اعم از فنی و حرفه‌ای و همچنین کلیه‌ی دستگاه‌ها، مؤسسات و شرکت‌هایی که مشمول قانون بر آن‌ها مستلزم ذکر یا تصریح نام است و به طور مستقیم یا غیرمستقیم، به صورت کلی یا جزئی، کالا یا خدمت به مصرف کننده ارائه می‌نمایند اطلاق می‌شود. {منبع شماره ۱۶}

فعالیت صنعتی: فعاليتي اقتصادي در زير گروه‏هاي بخش صنعت در طبقه بندي  ISIC (توضیح: یکی از رایج‌ترین استانداردهای طبقه‌بندی فعالیت اقتصادی) است كه با بهره گيري از نيروي انساني، ماشين آلات، عمليات تحقيقات، طراحي و يا مهندسي، منجر به توليد كالا، نرم افزار و يا ارائه خدمات شده و ارزش افزوده ايجاد كند. بازسازي و نوسازي كالاي مستعمل با شمارگان انبوه و بازيافت در مقياس مناسب نيز فعاليت صنعتي تلقي مي گردد. (توضیح: مطابق این تعریف، فعالیت صنعتی می‌تواند در قالب تولید کالا و ایجاد نرم‌افزار، یا ارائه‌ی خدمات باشد) {منبع شماره ۱}

کارآفرینی: فعالیت مخاطره‌پذیری است که هسته‌ی اصلی آن نوآوری در مدیریت کسب‌وکار، خدمت، فرایند و محصول بوده و نتیجه‌ی آن دستیابی به ارزش افزوده‌ی بالا، رقابت‌پذیری، تحصیل ثروت و ایجاد {منبع شماره ۱۰}

تجاری‌سازی: فعالیت‌های مرتبط با عرضه‌ی محصول یا خدمت جدید مبتنی بر ایده‌ها یا فناوری‌های جدید که شامل تمامی فرایندهای مرتبط از جمله ثبت اختراع، ارزش‌گذاری فناوری، اعطای امتیاز، انتقال و انتشار و کسب سایر فناوری‌های مورد نیاز (مکمل) و پرداخت حق‌الامتیازهای مرتبط، جذب سرمایه و منابع (نمونه‌سازی، طراحی صنعتی فرایند یا محصول جدید، انجام آزمون‌ها و دریافت تأییدیه‌های لازم، تولید آزمایشی، بازاریابی و رفع اشکال) و همچنین خدمات پشتیبانی تخصصی تجاری‌سازی (شامل فعالیت‌های مشاوره، مدیریت فناوری، طراحی محصول و فرایند، خدمات استانداردسازی، اندازه‌سنجی و خدمات آزمایشگاهی) می‌شود. {منبع شماره ۲}

طرح (پروژه): عبارت است از مجموعه فعاليت‌‌هاي هدفدار (طراحي-مهندسي، توليد، تداركات، اجراء و يا راه‌‌اندازي) كه منجر به توليد يا احداث يك واحد جديد، توسعه و اصلاح واحد موجود و يا خريد محصولات مبتني بر سفارش طراحي-ساخت شود. {منبع شماره ۱۵}

طرح کسب‌وکار: سندی است که فرد را با تمام عناصر درونی و بیرونی مربوط به فعالیت کارآفرینانه آشنا می‌کند و بر تصمیم‌گیری‌ها و فعالیت‌های سه سال اول منتهی به محصول نظارت دارد. طرح کسب‌وکار معمولاً مجموعه‌ای از بخش‌های کاربردی مانند بخش بازاریابی، مالی، تولیدی و منابع انسانی است. {منبع شماره ۱۰}

مدل کسب‌وکار: سندی است که منطق چگونگی ایجاد، ارائه و کسب ارزش توسط فعالیت کارآفرینانه را توصیف می‌کند. {منبع شماره ۱۰}

کارآفرین: کارآفرین فردی است که با تکیه بر نوآوری، تشخیص فرصت‌ها و پذیرش مخاطره، ارزش جدید اقتصادی/اجتماعی به وجود می‌آورد. {منبع شماره ۱۰}

فرد صنفي: هر شخص حقيقي يا حقوقي كه در يكي از فعاليت ‌هاي صنفي‌ اعم از توليد، تبديل، خريد، فروش، توزيع، خدمات و خدمات فني سرمايه ‌گذاري‌ كند و به‌ عنوان پيشه‌ ور و صاحب حرفه و شغل آزاد، خواه به شخصه يا با مباشرت ديگران ‌محل كسبي داير يا وسيله كسبي فراهم آورد و تمام يا قسمتي از كالا، محصول يا خدمات خود را به طور مستقيم يا غيرمستقيم و به صورت كلي يا جزئي به مصرف كننده عرضه ‌دارد، فرد صنفي شناخته مي ‌شود. {منبع شماره ۲۰}

مصرف‌کننده: هر شخص حقیقی یا حقوقی است که کالا یا خدمتی را خریداری می‌کند. {منبع شماره ۱۶}

روش‏هاي توليد: توليد با انواع روش‏هاي كارخانه‏اي يكپارچه، توليد پيماني و توليد بدون كارخانه (برون سپاري) مي‏تواند انجام شود. {منبع شماره ۱}

ظرفیت تولید: توانی است که با توجه به ماشین آلات نصب شده و دیگر امکانات تولید براي فعالیت صنعتی ایجاد شده است. ظرفیت تولید براساس ساعات و روزهاي کاري سال و با توجه به ماهیت تولید تعیین شده و در پروانه‌هاي صادره درج میگردد.  {منبع شماره ۱}

توليد آزمايشي: توليدي است كه به منظور راه اندازي ماشين‌آلات و تجهيزات، ارزيابي ظرفيت و تنظيم كيفيت محصول یا محصولات انجام مي‏شود. {منبع شماره ۱}

تولید آزمایشی (توضیح: این تولید آزمایشی با مورد قبلی متفاوت است و به ضوابط مربوط به اعطای نشان استاندارد اختصاص دارد): تولید محصول مشمول مقررات استاندارد اجباری است که به صورت محدود، صرفاً به منظور نمونه‌برداری، بررسی کیفیت محصول، بررسی فرایند تولید و سایر اقدامات لازم طبق روش ضوابط روش اجرایی «صدور، تمدید، تعلیق و رفع تعلیق، ابطال و تجدید پروانه‌ی کاربرد علامت استاندارد» و (…) آغاز تولید انبوه انجام می‌شود. {منبع شماره ۱۱}

کاربری صنعتی: عرصه‌هایی در داخل و یا خارج شهرها و داخل یا خارج روستاها که بر اساس طرح‌های مصوب (…) برای فعالیت‌های صنعتی، تولیدی و معدنی اختصاص داده شده‌اند. (توضیح: عرصه همان زمین است، و عیان ساختمانی است که روی عرصه ساخته می‌شود. در آپارتمان‌ها که عیان متعلق به چند نفر است، عرصه میان آن‌ها مشاع است) {منبع شماره ۲۲}

پهنه صنعتی: عرصه‌هایی خارج از محدوده‌ی شهرها و روستاها است که در طرح‌های جامع شهری و طرح‌های جامع ناحیه‌ای، برای استقرار فعالیت‌های صنعتی و تولید مجاز و مشروط تعیین شده‌اند. {منبع شماره ۲۲}

پهنه علم و فناوري: پهنه‌‌اي است كه در پيرامون مراكز علمي، تحقيقاتي و صنعتي داخل محدوده شهرها به منظور زمينه‌‌سازي براي تجميع و هم‌ افزايي عناصر مؤثر در ايجاد حوزه‌ هاي دانش‌‌بنيان و فناوري برتر تعيين مي‌شود. محدوده كانون‌‌هاي مذكور متناسب با ظرفيت‌‌هاي كالبدي و ترافيكي منطقه، ميزان تقاضا، تناسب با فعاليت، محدوديت‌‌هاي توسعه و منابع و … توسط دبيرخانه شوراي عالي عتف تعيين و به همراه گزارش توجيهي لازم جهت تصويب به ‌مراجع قانوني ذيربط مشخص‌ شده در اين مصوبه پيشنهاد خواهد شد. {منبع شماره ۲۱}

ناحیه‌ی صنعتی: ناحیه‌ای با امکانات مشابه شهرک صنعتی که مساحت آن کمتر از ۱۰۰ هکتار باشد. بدیهی است نواحی مذکور همان کارکرد شهرک‌های صنعتی را داشته و مشمول قوانین و مقررات حاکن بر شهرک‌های مذکور می‌باشند. {منبع شماره ۲۲}

ناحیه‌ی صنعتی روستایی: (…) مکانی است دارای محدوده و مساحت کمتر از ۵۰ هکتار که در چهارچوب طرح‌های ناحیه‌ای موجود مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری کشور و با اولویت در کانون محصولات کشاورزی، با هدف اشتغال‌زایی روستایی ایجاد شود و شامل مجموعه‌ای ساماندهی شده از واحدهای صنعتی با اولویت صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی و خدمات پشتیبانی است که در آن امکانات زیربنایی و خدمات ضروری مورد نیاز واحدهای مذکور تأمین می‌شود. {منبع شماره ۴}

شهرک صنعتی: مكاني است داراي محدوده و مساحت معين براي استقرار مجموعه‏اي از واحدهاي صنعتي، پژوهشي و فن‏آوري و خدمات پشتيباني از قبيل طراحي مهندسي، آموزشي، اطلاع‏رساني، مشاوره‏اي، بازرگاني، كه تمام يا پاره‏اي از امكانات زيربنائي و خدمات ضروري را با توجه به نوع و وسعت شهرك و تركيب فعاليت‏هاي آن در اختيار واحدهاي مذكور قرار مي‏‌دهد. {منبع شماره ۳}

شهرک صنعتی تخصصی: شهرک صنعتی که در زمینه‌ی تولید یا خدمات صنعتی خاص، و یا فعالیت‌های هم خانواده یا مکمل و کارگاه‌های پژوهشی، فناوری و خدمات پشتیبانی ایجاد می‌شود. {منبع شماره ۲۲}

كارگاه: محلي است كه كارگر به درخواست كارفرما يا نماينده او در آنجا كار مي‌ كند، از قبيل مؤسسات صنعتي، كشاورزي، معدني، ساختماني، ترابري، مسافربري، خدماتي، تجاري، توليدي، اماكن عمومي و امثال آنها. كليه تأسيساتي كه به اقتضاي كار متعلق به كارگاه‌اند، از قبيل نمازخانه، ناهارخوري، تعاونيها، شيرخوارگاه، مهدكودك، درمانگاه، حمام، آموزشگاه حرفه‌اي، قرائت‌خانه، كلاسهاي سوادآموزي و ساير مراكز آموزشي و اماكن مربوط به شورا و انجمن اسلامي و بسيج كارگران، ورزشگاه و وسايل اياب و ذهاب و نظاير آنها جزء كارگاه مي‌ باشند. (توضیح: از نظر قانون کار، هر جایی که کارگر در آن به درخواست کارفرما کار می‌کند، کارگاه است و الزاماً قرار نیست در آن کار صنعتی انجام شود. اما فراموش نکنیم که در مباحث مهندسی، کارگاه عموماً به مکانی اطلاق می‌شود که با استقرار فرایندی به تولید کالا با تنوع زیاد و حجم کم اشتغال دارد) {منبع شماره ۱۸}

بنگاه اقتصادی: واحد اقتصادی از جمله صنوف تولیدی که با مجوز فعالیت از مراجع قانونی ذی‌ربط در تولید کالا یا خدمت فعالیت می‌کند، اعم از این که دارای شخصیت حقیقی یا حقوقی باشد. {منبع شماره ۱۴}

صنف: عبارت است از گروهي از افراد كه طبيعت فعاليت آنان از يك نوع باشد. صنوف مشمول اين قانون، با توجه به نوع فعاليت آنها به ‌دو گروه توليدي ـ خدمات فني و توزيعي ـ خدماتي تقسيم مي‌ شوند. {منبع شماره ۲۰}

اتحاديه: شخصيتي حقوقي است كه از افراد يك يا چند صنف كه داراي ‌فعاليت يكسان يا مشابه ‌اند، براي انجام دادن وظايف و مسؤوليت‌ هاي مقرر در اين قانون‌ تشكيل مي ‌گردد. {منبع شماره ۲۰}

واحد صنفي: هر واحد اقتصادي كه فعاليت آن در محل ثابت يا وسيله ‌سيار باشد و توسط فرد يا افراد صنفي با اخذ پروانه كسب داير شده باشد، واحد صنفي ‌شناخته مي‌ شود. {منبع شماره ۲۰}

پروانه كسب: مجوزي است كه طبق مقررات اين قانون (توضیح: قانون نظام صنفی کشور) به‌ منظور شروع و ادامه كسب‌ و كار يا حرفه به صورت موقت يا دائم به فرد يا افراد صنفي براي محل مشخص يا وسيله كسب معين داده مي‌ شود. {منبع شماره ۲۰}

واحد صنعتی: واحدی است که در آن با مجموعه‌ای از نهاده‌های تولید (توضیح: منظور امکاناتی است که برای تولید به کار گرفته می‌شوند)، در زیرگروه‌های صنعتی در طبقه‌بندی آیسیک (ISIC) اقدام به تولید محصولات می‌گردد. {منبع شماره ۹}

جواز تأسيس: سندي است كه بر اساس پرسشنامه تكميل شده توسط متقاضي صادر مي‏شود و بيانگر پيش‌بيني ظرفيت و نوع توليد محصول يا گروهي از محصولات مي باشد. {منبع شماره ۱}

پروانه بهره‌برداری: سندی است که برای فعالیت واحد صنعتی توسط سازمان پس از بررسی صادر می‌شود و بیانگر نوع و ظرفیت تولید ایجاد شده برای یک یا گروهی از محصولات در مکانی معین می‌باشد.(توضیح: برای تولیدکنندگان بدون کارخانه نیز مثل سایر تولیدکنندگان، پروانه‌ی بهره‌برداری صادر می‌شود) {منبع شماره ۹}

واحد فنی مهندسی: واحدی است که در جهت انجام مطالعات و اجرای طرح‌های تولیدی و افزایش بهره‌وری، ارتقاء کیفیت محصولات تولیدی و بهبود سطح فن‌آوری فرایندهای تولید و استفاده بهینه از امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و توانمندی‌های تخصصی موجود در کشور فعالیت می‌نماید. {منبع شماره ۱۲}

جواز تأسیس واحد فنی مهندسی: مجوزی است که پس از بررسی‌های کارشناسی در صورت احراز شرایط و کسب امتیار لازم بر اساس مفاد این دستورالعمل جهت متقاضیان از طرف سازمان صنایع و معادن استان‌ها صادر می‌گردد. {منبع شماره ۱۲}

پروانه فنی مهندسی: مجوزی است که پس از اخذ جواز تأسیس، ثبت شرکت، ایجاد دفتر مهندسی، فراهم نمودن امکانات لازم و بر اساس مفاد این دستورالعمل، از طرف سازمان صنایع و معادن استان‌ها صادر می‌گردد. {منبع شماره ۱۲}

مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی: مرکزی است که به منظور انجام پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای در زمینه‌های صنعتی و معدنی تشکیل می‌گردد. {منبع شماره ۱۳}

جواز تأسیس مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی: مجوزی است که پس از بررسی‌های کارشناسی و در صورت احراز شرایط و کسب امتیازات لازم و تأیید صلاحیت متقاضی توسط سازمان‌های صنایع و معادن استان‌ها صادر می‌گردد. {منبع شماره ۱۳}

پروانه پژوهش: مجوزی است که پس از اخذ جواز تأسیس مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی و انجام سایر اقدامات لازم از سوی دارنده جواز تأسیس که طبق ضوابط و دستورالعمل‌های مربوطه در زمان اخذ جواز تأسیس به متقاضی ارائه گردیده است، توسط سازمان صنایع و معادن استان‌ها صادر می‌گردد. {منبع شماره ۱۳}

تولید بدون کارخانه: توانمندی مهندسی-بازرگانی برای تولید برون‌سپاری شده با استفاده از ظرفیت‌های واحدهای تولیدی موجود کشور توسط اشخاص حقوقی که نسبت به طراحی محصول، بازاریابی و عرضه‌ی محصولات با نشان تجاری (برند) خاصی اقدام می‌نمایند. {منبع شماره ۹}

گواهی تولید بدون کارخانه: مجوزی که برای انجام فعالیت تولید بدون کارخانه توسط سازمان (توضیح: منظور سازمان صنعت، معدن و تجارت استان‌ها است)، پس از بررسی صادر می‌‌گردد. {منبع شماره ۹}

صنایع پیشرفته: صنایع دارای فناوری پیچیده در بسترهای محصول، فرایند و ماشین‌آلات که دانش فنی، نوآوری، خلاقیت، تحقیق و توسعه و نیروی انسانی متخصص، سهم قابل توجهی در ایجاد و توسعه‌ی آن دارد. ارزش افزوده‌ی بالا و نرخ سریع تغییرات فناوری از ویژگی‌های بارز آن می‌باشد. {منبع شماره ۸}

واحدهای فناور: واحدهایی که به صورت گروه‌های نوآور و فناور و یا با هویت حقوقی مستقل از مرکز رشد بوده و با توجه به اساسنامه و یا سایر اسناد قانونی در زمینه‌ی کسب‌وکار با محوریت یک ایده‌ی نو و یا مستخرج از تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای، طراحی مهندسی، مهندسی معکوس، انتقال و مدیریت فناوری، ارائه‌ی خدمات تخصصی کسب‌وکار (از فناوری تا بازار) در جهت تجاری کردن نتایج تحقیقات فعالیت می‌نمایند. این واحدها شامل شرکت‌های خصوصی، گروه‌های پژوهشی کاربردی، هسته‌های فناور و واحدهای تحقیق و توسعه صنایع می‌باشند. {منبع شماره ۷}

واحد فناور (توضیح: این تعریف مشابه قبلی است، اما با کمی تفاوت در منبع دیگری آمده است): منظور شركت‌ها و مؤسسات غيردولتي و واحدهاي تحقيق و توسعه واحدهاي اجرايي و اقتصادي است كه در حوزه‌هاي تحقيق و توسعه، تجاري‌سازي، تحقيقات، طراحي و مهندسي، مهندسي معكوس، انتقال و مديريت فناوري، خدمات تخصصي كسب و كارهاي فناورانه و نوآورانه و متكي بر علم و دانش، صنايع نرم و خلاق و مانند آنها فعاليت مي‌كنند و از مراجع اعلام شده از طرف دبيرخانه شوراي عالي عتف مجوز فعاليت دريافت كرده‌اند. {منبع شماره ۲۱}

شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان: شرکت یا مؤسسه‌ی خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه‌ی اقتصاد دانش‌محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه‌ی فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده‌ی فراوان به ویژه در تولید نرم‌افزارهای مربوطه تشکیل می‌شود. {منبع شماره ۱۷}

شركت و مؤسسات دانش‌‌بنيان غيرتوليدي: مؤسسات و شركت‌هاي دانش‌‌بنياني كه فعاليت آنها در حوزه تحقيق و توسعه و طراحي مهندسي بوده و به توليد كالاها و خدمات دانش ‌بنيان در حد نمونه‌هاي آزمايشگاهي، نمونه عملياتي و غيرصنعتي مي ‌پردازند. {منبع شماره ۲۱}

شركت و مؤسسات دانش‌‌بنيان توليدي: مؤسسات و ‌هاي دانش ‌بنياني كه داراي توليد انبوه و درحد توليد صنعتي از كالاها يا خدمات دانش ‌بنيان مي‌باشند. {منبع شماره ۲۱}

مرکز رشد واحدهای فناوری (انکوباتور): مرکزی است تحت مدیریت متخصصین حرفه‌ای که با ارائه‌ی خدمات حمایتی از ایجاد و توسعه‌ی حرفه‌های جدید توسط کارآفرینانی که در قالب واحدهای نوپای فعال در زمینه‌های مختلف منتهی به فناوری تشکیل شده‌اند و اهداف اقتصادی مبتنی بر دانش‌و‌فن دارند، پشتیبانی می‌کند. این خدمات، به عنوان مثال، شامل موارد زیر است:

  • تأمین محل کار (به صورت اجاره)
  • خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی
  • خدمات اطلاع‌رسانی
  • خدمات مالی و اعتباری
  • آموزش‌های تخصصی ویژه
  • خدمات مدیریتی
  • خدمات حقوقی
  • پروژه‌یابی و بازاریابی {منبع شماره ۱۹}

پارک علم و فناوری: سازمانی است که به وسیله‌ی متخصصین حرفه‌ای مدیریت می‌شود و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه از طریق ارتقاء فرهنگ نوآوری و رقابت در میان شرکت‌های حاضر در پارک و مؤسسه‌های متکی بر علم و دانش است. برای دستیابی به این هدف، یک پارک علمی، جریان دانش و فناوری را در میان دانشگاه‌ها، مؤسسه‌های تحقیق و توسعه، شرکت‌های خصوصی و بازار، به حرکت انداخته و مدیریت می‌کند و رشد شرکت‌های متکی بر نوآوری را از طریق مراکز رشد (انکوباتورها) و فرایندهای زایشی تسهیل می‌کند. پارک‌های علم و فناوری همچنین خدمات دیگری با ارزش افروزده‌ی بالا همراه با فضاهای کاری و تسهیلات با کیفیت فراهم می‌نماید. {منبع شماره ۱۹}

شتاب‌دهنده: گونه‌ای از مراکز مشاوره، اطلاع‌رسانی و خدمات کارآفرینی است که گروهی از استارتاپ‌ها را از زمان شکل‌گیری ایده تحت حمایت خود گرفته و ضمن تأمین سرمایه‌ی پیش آغاز (منبع شماره ۱۰منبع شماره ۱۸منبع شماره ۲۲-منبع شماره ۱۱منبع شماره ۲۲منبع شماره ۲۲منبع شماره ۳)، در ازای درصدی از سهام که معمولاً کمتر از ۱۰% می‌باشد، به ارائه‌ی خدمات شتاب‌دهندگی به منظور افزایش ضریب موفقیت استارتاپ‌ها می‌پردازد. {منبع شماره ۱۰}

شتاب‌دهندگی: به مجموعه‌ای از خدمات کارآفرینی به منظور حمایت از شروع یک کسب‌وکار اطلاق می‌شود. شتاب‌دهنده‌ها از طریق آموزش، مشاوره، مربی‌گری، تأمین فضای کاری مشترک، شبکه‌سازی، معرفی به سرمایه‌گذاران و همچنین تأمین بخشی از نیازهای مالی اولیه استارتاپ‌ها طی دوره شتاب‌دهندگی است که موجب تسریع در تولید محصول، ورود به بازار و رشد کسب‌وکار شده و در ازای آن، بخش کوچکی از سهام کسب‌وکار را به تملک خود در می‌آورند. طول دوره‌ی پیش‌‌شتاب‌دهندگی معمولاً کمتر از ۳ ماه و طول دوره‌ی شتاب‌دهندگی معمولاً کمتر از ۶ ماه است. {منبع شماره ۱۰}

مرحله‌ی نوزادی: به مرحله‌ی قبل از راه‌اندازی کسب‌وکار گفته می‌شود. در این مرحله، مأموریت و حوزه‌ی کسب‌وکار از طریق شناخت نیازمندی‌ها و توانایی‌ها اعم از منابع و فرصت‌های بازار، تعیین می‌گردد. {منبع شماره ۱۰}

استارتاپ: تیم یا شرکت نوپای دارای ایده نوآورانه در کسب‌وکار{منبع شماره ۱۰}

دوره رشد مقدماتی: دوره‌ای ۶ ماه است که در آن به افراد، گروه‌ها و یا شرکت‌های مستعدی که دارای ایده‌های نوآورانه هستند، مشاوره‌ها و آموزش‌های لازم برای آشنایی با بازار، شناسایی گروه کاری، پرورش و تثبیت ایده کاری و ایجاد هویت‌های حقوقی مستقل داده می‌شود. زمان این دوره با تصویب مدیر مرکز حدأکثر تا ۹ ماه قابل تمدید است. (توضیح: این عنوان در مراکز رشد واحدهای فناور مورد استفاده قرار می‌گیرد) {منبع شماره ۷}

دوره رشد: دوره‌ای است حدأکثر ۳ ساله که طی آن واحدهای فناور مستقر در مرکز به معیارهای رشد یافتگی دست یافته و پس از آن، از مرکز خارج می‌شوند. زمان این دوره در موارد خاص تا سقف ۲۰ درصد واحدهای فناور مستقر در دوره‌ی رشد با تصویب شورای مرکز تا ۵ سال قابل تمدید است. (توضیح: این عنوان در مراکز رشد واحدهای فناور مورد استفاده قرار می‌گیرد) {منبع شماره ۷}

صاحب‌کار: شخصی است حقیقی یا حقوقی که مالک یا قائم مقام قانونی مالک کارگاه بوده و انجام یک یا چند نوع از عملیات یا فعالیت کارگراه را به یک یا چند پیمانکار محول می‌نماید که در این حالت (…) کارفرما یا مقاطعه‌دهنده نامیده می‌شود و در صورتی که خود رأساً یک یا تعدادی کارگر را در کارگاه متعلق به خود بر طبق ماده‌ی ۲ قانون کار به کار گمارد از نظر این قانون کارفرما محسوب می‌شود. {منبع شماره ۵}

كارفرما (توضیح: منظور کارفرما در رابطه با کارگر است): شخصي است حقيقي يا حقوقي كه كارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دريافت حق‌ السعي كار مي ‌كند. مديران و مسئولان و به طور عموم كليه كسانيكه عهده‌ دار اداره كارگاه هستند نماينده كارفرما محسوب مي‌ شوند و كارفرما مسئول كليه تعهداتي است كه نمايندگان مذكور در قبال كارگر به عهده مي‌ گيرند (…).{منبع شماره ۱۸}

كارگر: (…) كسي است كه به هر عنوان در مقابل دريافت حق‌ السعي اعم از مزد، حقوق، سهم سود و ساير مزايا به درخواست كارفرما كار مي‌ كند. {منبع شماره ۱۸}

کارفرما / مقاطعه‌دهنده (توضیح: منظور کارفرما در امور پیمانکاری است): شخص حقیقی یا حقوقی است که اجرای عملیات موضوع پیمان را بر اساس اسناد و مدارک پیمان به پیمانکار واگذار می‌نماید، در ضمن نمایندگان ایشان در حکم کارفرما می‌باشند. {منبع شماره ۵}

پيمانكار: هر شخص حقيقي يا حقوقي كه طي قرارداد به آن ارجاع كار مي‌ شود. {منبع شماره ۱۵} ارجاع کار عبارت است از انجام دادن و يا واگذاري مسؤوليت انجام فعاليت‌‌هاي مختلف طرح (پروژه) به‌ صورت كامل و يا بخشي از يك طرح (پروژه). {منبع شماره ۱۵}

پيمانكار طراحي و ساخت: به پيمانكاري اطلاق مي‌‌شود كه مسؤوليت انجام خدمات طراحي تفصيلي و اجرائي، طراحي مهندسي يا مهندسي فرآيند، توليد، تهيه و تأمين كالا و تجهيزات، عمليات اجرائي و نصب و راه‌‌اندازي و مديريت انجام اين فعاليت‌‌ها در يك طرح (پروژه) را بر عهده دارد. {منبع شماره ۱۵}

پیمانکار / مقاطعه‌کار: شخص حقیقی یا حقوقی ذی‌صلاحی است که بر اساس اسناد و مدارک پیمان، مسئولیت اجرای عملیات پیمان را به عهده می‌گیرد. {منبع شماره ۵}

پیمانکار اصلی: شخص حقیقی یا حقوقی ذی‌صلاحی است که بر اساس اسناد و مدارک پیمان به عنوان مجری اصلی موضوع پیمان شناخته می‌شود. {منبع شماره ۵}

پیمانکار فرعی: شخص حقیقی یا حقوقی ذی‌صلاحی است که پیمانکار اصلی با وی برای انجام بخشی از امور، قرارداد منعقد نموده و پیمانکار مربوطه ملزم به اجرای تعهدات بر اساس اسناد و مدارک موضوع پیمان می‌باشد.  {منبع شماره ۵}

منابع

۱- دستورالعمل صدور جواز تأسیس و پروانه بهره برداري براي طرحهاي واحدهاي صنعتی ۱۳۹۲

۲- آیین‌نامه اجرایی حمایت از دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها ۱۳۹۱

۳- آیین‌نامه‌ی اجرایی قانون تأسیس شرکت شهرک‌های صنعتی ایران ۱۳۷۷

۴- آیین‌نامه‌ی اجرایی قانون حمایت از نواحی صنعتی مصوب ۱۳۸۵

۵- آیین‌نامه‌ی ایمنی امور پیمانکاری ۱۳۸۹

۶- آیین‌نامه‌ی ایمنی انبارهای کالا ۱۳۵۲

۷- آیین‌نامه‌ی نحوه‌ی تشکیلات و فعالیت مراکز رشد واحدهای فناور ۱۳۹۳

۸- دستورالعمل صدور جواز تأسیس و پروانه‌ی بهره‌برداری صنایع پیشرفته و شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان ۱۳۹۵

۹- دستورالعمل صدور گواهی فعالیت تولید بدون کارخانه ۱۴۰۰

۱۰- دستورالعمل صدور مجوز و ساماندهی مراکز مشاوره، اطلاع‌رسانی و خدمات کارآفرینی ۱۳۹۵

۱۱- دستورالعمل نمونه‌برداری سازمان ملی استاندارد ایران

۱۲- ضوابط صدور جواز تاسیس و پروانه واحد فنی مهندسی ۱۳۸۷

۱۳- ضوابط صدور جواز تأسیس مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی و پروانه پژوهش

۱۴- دستورالعمل تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط در سال ۱۴۰۰

۱۵- قانون حداكثر استفاده از توان توليدي و خدماتي كشور و حمايت از كالاي ايراني ۱۳۹۸

۱۶- قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان

۱۷- قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات ۱۳۸۹

۱۸- قانون کار ۱۳۶۹

۱۹- قانون مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری ۱۳۸۱

۲۰- قانون نظام صنفی کشور ۱۳۸۲

۲۱- مصوبه شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران پيرامون ضوابط مكان ‌يابي و استقرار شركت ‌ها و مؤسسات دانش‌ بنيان و واحدهاي فناور در محدوده، حريم و خارج از حريم شهرها ۱۳۹۸

۲۲- مقررات و ضوابط استقرار واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی موضوع ماده‌ی ۱۱ قانون هوای پاک  ۱۳۹۷

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید