این مقاله برای یادگیری اجزای اصلی تمامی قالب های پرس مفید است.

قالب های Stamping برای ایجاد فرم روی سطوح قطعات فلزی مورد استفاده قرار میگیرند. با دیدگاه کاربردی تفاوت چندانی میان قالب های خم، کشش و برش وجود ندارد.

اجزای قالب ها تا حد زیادی مشابه یکدیگر هستند و تنها با کمی تغییر، ماهیت آن ها تغییر خواهد کرد. در ادامه اجزای قالب های Stamping را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

سنبه یا Punch

برای فرم دادن قطعات، ورق میان دو قطعه قرار میگیرد که یکی از آن ها بصورت نری (سنبه) و دیگری بصورت مادگی (ماتریس) است. نری با فشردن ورق  در جهت داخل مادگی، آن را فرم می دهد. ممکن است مادگی را در قالب هایی که صرفا برای ایجاد فلنج (با لبه های L شکل) بکار میروند نتوانید تشخیص دهید، در این حالت ماتریس قطعه ای است که ورق روی آن نشسته و سنبه لبه های آن را خم میکند. (همانطور که گفتیم اکثر قالب ها ساز و کار و اجزای مشابهی دارند)

ماتریس یا  Die Block

ماتریس یا همان مادگی معمولا شامل بخش های فرو رفته و شیارهایی است که با فشار سنبه، ورق در این شیارها فشرده شده و فرم میگیرد. (در قالب های برش مطابق با تئوری برش ورق دچار پارگی میشود). در قالب های لبه زن ماتریس همان قطعه ای است که نشیمنگاه ورق است و بخشی از ورق از یک یا چند لبه آن بیرون زده و تحت تاثیر سنبه خم میشود.

کفشک های بالا و پایین یا Upper Die and Lower Die Shoes

کفشک های بالا و پایین، صفحاتی هستند که به کمک پین های راهنما  کاملا به موازات یکدیگر و منطبق بر هم میزبان اجزای قالب هستند. یکی از کفشک ها (کفشک پایین) کاملا ثابت و کفشک دیگر با اتصال به فک متحرک پرس (رام پرس) متحرک و قابل جابجایی در راستای حرکت پرس است. بخاطر داشته باشید عموما کفشک ها بصورت استاندارد از تولیدکنندگان خریداری می شوند و ساخت آن ها بصرفه نبست. ما در طراحی های خود از کفشک های ارس زنجان استفاده میکنیم که میتوانید کاتالوگ آن را  اینجا مشاهده نمایید.

میله راهنما (پین راهنما) یا Guide Pin

انطباقات میان کفشک های بالا و پایین بر اساس دو یا چهار میله راهنما بوجود می آید. این میله ها (یا پین ها) بر روی کفشک پایین نصب میشوند.

بوش های راهنما یا Guide Bushings

این بوش ها بر روی کفشک بالایی قرار گرفته و محل عبور میله های راهنما است. این بوش ها  از نظر جنس و نوع طرح در انواع متفاوتی موجود هستند که میتوانید در کاتالوگ کفشک ها (همچون نمونه ی لینک شده در بالا)  مشخصات آن ها را بیابید.

صفحات پشت بند

معمولا میان سنبه و کفشک، و ماتریس و کفشک صفحاتی قرار میگیرد که پشت بند نام دارند. در منابع انگلیسی به پشت بند ماتریس Die Plate و به پشت بند سنبه Punch Plate می گویند. ممکن است در قالب های بزرگ این صفحات حذف شوند. با کمک پشت بندها میتوان فواصل مورد نیاز طراحی را با هزینه کمتر اعمال کرد. (چرا که جنس سنبه و ماتریس از فولاد ابزار است ولی پشت بندها از فولاد معمولی ساخته میشوند.)

وجود پشت بند در سنبه هایی با سطح نشیمنگاه کوچک مانع از آسیب دیدن کفشک تحت فشارهای وارد بر سنبه خواهد شد.

بوش های ماتریس یا Die Buttons

در بسیاری از قالب ها چنین بوش هایی مورد استفاده قرار نمگیرند. برای ایجاد قابلیت تعویض یا سخت تر کردن جنس لبه های اصلی فرم، و همچنین جلوگیری از خمش سنبه های بلند استفاده از این بوش ها میتوانند تاثیر گذار باشد. در قالب های برش، لبه های برش بر اثر سایش کند می شوند و در صورت وجود بوش، میتوان با هزینه ای کمتر، بوش ها رو تعویض کرد.

شیارهای اتصال یا Mounting Slots

برای اتصال کفشک ثابت قالب به کف پرس می توان از این نواحی استفاده کرد. البته این شیارها در بسیاری از انواع کفشک وجود ندارند و میتوان از مکانیزم های گیره بندی موجود در پرس استفاده کرد.

میله راهنماهای سنبه یا Pilot ها

این بخش نیز جزء اصلی تمامی قالب ها نیست و استفاده از آن بستگی به نوع طراحی قالب دارد. توسط این میل راهنماها سنبه به درستی در موقعیت صحیح خود قرار میگیرد. pilot ها بیشتر در قالب های progressive کاربرد دارند.