به مجموعه‌ی «عرضه و تقاضا» خوش آمدید.
پیش‌نیاز مطالعهی مجموعه «عرضه و تقاضا» چیست؟
برای درک بهتر مطالب این مجموعه، لازم است ابتدا مجموعه‌ی «مقدمه‌ی علم اقتصاد» را مطالعه کنید.
آیا باید درس‌ها را به ترتیب بخوانید؟
بله، درس‌های این مجموعه به ترتیب منتشر می‌شوند و مطالب هر درس، پیش‌نیاز یادگیری درس‌های بعدی است.
بازار محل مبادله‌ی کالاها و خدمات در میان خریداران و فروشندگان است و روی چگونگی تولید، مصرف و توزیع تأثیر می‌گذارد. خریداران عامل شکل‌گیری تقاضا و فروشندگان عامل شکل‌گیری عرضه هستند. همچنین بازار پول را به جریان می‌اندازد، قیمت‌ها را تعیین می‌کند و بستری برای نوآوری، رقابت و همکاری است. بنابراین برای مطالعهی بسیاری از موضوعات مهم علم اقتصاد، مثل: عرضه، تقاضا، قیمت، چگونگی تصمیم‌گیری تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، تعادل و انحصار باید با مفهوم بازار و انواع آن آشنا باشیم.
مفهوم تقاضا یکی از مهم‌ترین مفاهیم در علم اقتصاد و کلید مواجهه با بسیاری از موضوعات این حوزه است. به عنوان مثال، برای درک رفتار مشتریان در بازار و ارتباط آن با قیمت‌ها و متغیرهایی همچون تورم، بیکاری و رشد اقتصادی به مفهوم تقاضا نیاز داریم. در این درس با تعریف و مفهوم «تقاضا»، عوامل مؤثر بر تقاضا و نحوه‌ی ترسیم «منحنی تقاضا» آشنا می‌شوید.
در این درس، تمرکزمان روی مفهوم عرضه است و رویه‌ای که دنبال می‌کنیم، کاملاً مشابه رویه‌ای است که برای آموزش مفهوم تقاضا استفاده کردیم. بدین ترتیب بعد از تشریح مفهوم عرضه، به عناوینی از قبیل «فاکتورهای مؤثر بر عرضه»، «قانون عرضه» و «منحنی عرضه» خواهیم پرداخت.
مدل عرضه و تقاضا کارکردهای زیادی در مطالعات اقتصادی دارد؛ مثلاً با کمک آن می‌توانیم ارتباط میان «فاکتورهای مؤثر بر میزان عرضه یا تقاضا» با « قیمت کالا» را شناسایی یا «روند تغییرات قیمت» در بازارهای مختلف را مقایسه کنیم. در این درس تمرکزمان روی آموزش مدل عرضه و تقاضا و مفاهیمی مثل نقطه‌ی تعادل بازار و قیمت تعادلی است، اما به تدریج در درس‌های آینده با نمونه‌های متنوعی از کاربرد این مدل در مباحث اقتصادی آشنا خواهید شد.
در علم اقتصاد، الاستیسیته یا کشش (ترجمه‌ی فارسی آن) نشان می‌دهد که یک متغیر (مثلاً مقدار تقاضا) تا چه اندازه نسبت به تغییرات یک متغیر دیگر (مثلاً قیمت یا درآمد) واکنش نشان می‌دهد. در این درس با مفهوم الاستیسیتهو دو مصداق مهم آن یعنی کشش قیمتی تقاضا و کشش قیمتی عرضه آشنا می‌شوید.
یکی از موضوعاتی که به درک بهتر عرضه و تقاضا کمک می‌کند، بررسی اثرات کنترل قیمت روی بازار است. دولت‌ها به روش‌های مختلفی قیمت‌ها را کنترل می‌کنند که دو مصداق ساده‌ی آن: تعیین حدأقل قیمت (کفِ قیمت) و تعیین حدأکثر قیمت (سقف قیمت) است. در این درس، به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم که هر کدام از این اقدامات چگونه روی بازار تأثیر می‌گذارند.
در این درس با مفهوم اضافه رفاه اقتصادی (Economic Surplus) و ارتباط آن با عرضه، تقاضا، قیمت تعادلی و رفاه اقتصادی آشنا خواهید شد.
در این درس به صورت تحلیلی بررسی می‌کنیم که چگونه واردات و صادرات می‌تواند روی اضافه رفاه تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و دولت تأثیر بگذارد.