به راهنمای مجموعه‌ی حقوق کار خوش آمدید.
توضیحات صوتی مجموعه‌ی حقوق کار را گوش کنید:
[/su_note]
ویکی‌تولید چه ارتباطی با موضوعات حقوقی دارد؟
از آن‌جایی که دوست داریم در ویکی‌تولید تمام موضوعات ضروری حوزه‌ی تولید را بررسی کنیم، نمی‌توانیم به مجوزها و قوانین کار و مالیات بی‌توجه باشیم چون از چالش‌های مهم تولیدکنندگان محسوب می‌شوند و این در حالی است که معمولاً درک قواعد حقوقی برای غیرحقوقی‌ها دشوار است و به همین علت ترغیب شدیم که منابع ساده‌تری در اختیار علاقمندان قرار دهیم.
چرا آشنایی با حقوق کار برای تولیدکنندگان ضروری است؟
قوانین کار در حد توصیه و پیشنهاد نیستند، بلکه رعایت نکردن آن‌ها می‌تواند ما را به جای حضور در بازارهای جهانی راهی مراجع رسیدگی و مشکلات حقوقی و تعطیلی کارگاه کند و طبیعتاً آشنایی با چنین مقرراتی کمک می‌کند تا در مسیر مطمئن‌تری قدم برداریم و بر پایه‌ی حدسیات و شنیده‌ها عمل نکنیم. همچنین نکته‌ی دیگری که کمتر به آن اشاره می‌شود، تأثیر مقررات کار در نحوه‌ی طراحی و برنامه‌ریزی کارخانه است، مثلاً موضوعاتی مثل حداقل دستمزد و ساعات کاری و سنوات و عیدی و امثالهم بخش مهمی از هزینه‌های تولید و راندمان کار را تحت تأثیر قرار می‌دهند یا برای اجرای آیین‌نامه‌های ایمنی کار و بهداشت باید ملاحظاتی در طراحی کارخانه و انتخاب ماشین‌آلات در نظر گرفته می‌شود که تمام چنین مواردی در چهارچوب قوانین هستند و خوشبختانه یادگیری آن‌ها چندان دشوار نیست که غفلت کنیم یا الزاماً وابسته به مشاوران حقوقی باشیم.
آیا مطالب این مجموعه برای کارگران هم مفید است؟
پاسخ این سؤال مثبت است؛ با این‌که ویکی‌تولید برای علاقمندان تولید است و اکثر آن‌ها در زمره‌ی کارفرمایان قرار می‌گیرند اما باید قبول کنیم که کارگران قشر مظلوم‌تری هستند و حق آن‌ها بیشتر پایمال می‌شود، برای همین بخش زیادی از درس‌های این مجموعه را رایگان کردیم تا کارگران بیشتری برای مطالعه ترغیب شوند و امیدواریم سهمی هر چند کوچک در آگاه‌سازی بیشتر این زحمت‌کشان داشته باشیم.
آیا حقوق کار فقط برای آن‌هایی است که کار فیزیکی می‌کنند؟
به هیچ وجه!
کارگر کسی نیست که حتماً کارهای سخت و فیزیکی انجام دهد، بلکه خیلی از پزشکان و فضانوردان و مهندسان و نویسندگان و آرایشگران هم جرو کارگران محسوب می‌شوند و مشمول قوانین کار هستند؛ این موضوع را مفصل در درس دوم بررسی خواهیم کرد.
آیا باید مطالب را به ترتیب بخوانیم؟
در تهیه‌ی مطالب ویکی‌تولید همیشه دو قانون را رعایت می‌کنیم که اولا زیاده‌گویی نکنیم و دوما مطالب پیوستگی داشته باشند، در نتیجه هر چه در مورد حقوق کار می‌نویسیم ضرورت دارد و زمانی مطالب را کامل یاد می‌گیرید که همه‌ی درس‌ها را به ترتیب بخوانید.
آیا در این مجموعه به همه‌ی موضوعات حقوق کار اشاره می‌شود؟
خیر، در این مجموعه تمرکزمان روی موضوعات پرکاربردتر و رایج است و به موضوعاتی مثل پیمان‌های دسته‌جمعی و شورای اسلامی کار و شرایط رفاهی نمی‌پردازیم؛ همچنین توجه داشته باشید که بعضی از مقررات حاکم بر روابط کار مثل شرایط بیمه کردن و بازنشستگی و ازکارافتادگی به قوانین تأمین اجتماعی ارتباط دارند و در چهارچوب قوانین کار امکان بررسی آن‌ها وجود ندارد. ضمناً اگر طرفین قرارداد مشمول قانون کار نباشند، مقررات دیگری بر آن‌ها حاکم است که ارتباطی با موضوع صحیت‌مان ندارند، مثلاً کارمندان دولت مشمول قانون کار نمی‌شوند یا رابطه‌ی مقاطعه‌دهنده و پیمان‌کار خارج از چهارچوب این قوانین خارج است.
آیا مطالب این مجموعه به‌روز است؟
قوانین دائماً تغییر می‌کنند و هر چند وقت یک‌بار، آیین‌نامه‌ی جدیدی تصویب می‌شود یا بعضی مقررات قبلی تغییر می‌کنند یا مقررات جدیدی اضافه می‌شود و به همین علت ضروری است که آموزش‌های حقوقی دائماً به‌روزرسانی شوند. مطالب این مجموعه هر چند ماه یک بار مجدداً با آخرین تغییرات قوانین تطبیق داده می‌شود و در حال حاضر آن‌چه در اختیارتان قرار گرفته است مطابق آخرین به‌روزرسانی‌های قانونی تا تیر ماه ۱۴۰۰ است.
فهرست درس‌های مجموعه‌ی حقوق کار ویکی‌تولید
این درس از هر دو جنبه‌ی نظری و کاربردی مهم است و با کمک آن اولاً مفهوم و ضرورت حقوق را یاد می‌گیرید و دوماً متوجه می‌شوید که چگونه مقررات کار را از میان قوانین و آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌ها استخراج کنید. با ارائه‌ی این درس انتظار داریم که بسیاری از سؤالات و ابهامات مخاطبان برطرف شود و با ذهنیتی دقیق‌تر و کامل‌تر موضوعات حقوق کار را دنبال کنند.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۲۶، ۴۸، ۱۷۲ (صرفاً در قالب مثال از این مواد استفاده شد)
همه‌ی کارها الزاماً در چهارچوب قانون کار نیستند، مثلاً در رابطه با پیمان‌کاران یا حق‌العملکاران (مثل ویزیتورهای پورسانتی) نیازی به پرداخت بیمه و سنوات و حدأقل حقوق نیست چون اساساً کارگر محسوب نمی‌شوند، اما چه کسانی کارگر هستند؟ با مطالعه‌ی این درس به یک جواب کامل و کاربردی می‌رسید.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۲، ۳، ۷، ۳۴، ۳۵، ۴۱
بعضی افراد با این‌که معیارهای کارگر بودن را دارند (موضوع درس دوم) اما استثنا هستند و کارگر محسوب نمی‌شوند، پس حالا که روش‌های تشخیص کارگر را یاد گرفتید باید موارد استثنای آن هم بدانید تا مهارت‌تان تکمیل شود و کارگران مشمول قانون کار را شناسایی کنید.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۴، ۲۶، ۴۹، ۵۱، ۸۵، ۱۵۲، ۱۵۴، ۱۸۸، ۱۸۹، ۱۹۰، ۱۹۱
در این درس به کدام مستندات قانونی دیگر اشاره شده است؟ لایحه عدم شمول مقررات کار درباره‌ی کارکنان نهادهای انقلابی و مصوبه‌ی موارد استثنا و معافیت کارگاه‌های کوچک کمتر از ده نفر
وقتی کارگر و کارفرما را شناختیم و اطمینان حاصل کردیم که مشمول قانون کار هستند، حالا وقت آن است که میان آن‌ها قرارداد کار منعقد کنیم؛ این قرارداد نقطه‌ی آغاز رابطه‌ی کارگر و کارفرما است و بخش زیادی از تعهدات و وظایف آن‌ها را تعیین می‌کند و طبیعتاً برای چنین موضوع مهمی، مقررات و شرایط خاصی هم در نظر گرفته شده است که باید یاد بگیریم و رعایت کنیم.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱
گاهی بعضی امور باعث می‌شوند که یکی از طرفین قرارداد کار، موقتاً نتواند تعهدات خود را به انجام برساند و در این حالت، قرارداد کار تعلیق می‌شود و وقتی انجام دوباره‌ی تعهدات مقدور شد، قرارداد کار با احتساب سابقه‌ی خدمت کارگر به حالت اولیه بر می‌گردد.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۱۴، ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹
در این درس به کدام مستندات قانونی دیگر اشاره شده است؟ مصوبه‌ی موارد استثنا و معافیت کارگاه‌های کوچک کمتر از ده نفر
در درس انعقاد قرارداد کار از نقطه‌ی آغازین رابطه‌ی کارگر و کارفرما سخن گفتیم اما پایان این رابطه چگونه است؟ آیا کارگر و کارفرما هر زمانی که اراده کنند به رابطه‌شان پایان می‌دهند؟ چه مقرراتی برای تسویه حساب وجود دارد؟ سنوات کارگر چه می‌شود؟ آیا توافق برای فسخ قرارداد امکان‌پذیر است؟
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۱۲، ۲۱، ۲۵، ۲۶، ۲۷، ۳۲، ۱۵۸
در این درس به کدام مستندات قانونی دیگر اشاره شده است؟ مقررات تعیین موارد قصور و نقص دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های انضباط کار در کارگاه‌ها به‌همراه اصلاحیه‌ی آن در سال ۱۳۹۰
یکی از مهم‌ترین حمایت‌های قانون کار در خصوص مدت زمان کار است که با بررسی مقررات آن می‌توانیم به سؤالاتی از این قبیل پاسخ دهیم که حدأکثر ساعات کار چقدر است؟ آیا کارفرما می‌تواند کارگر را به اضافه‌کاری مجبور کند؟ حدأکثر ساعات اضافه‌کار چقدر است؟ چقدر باید اضافه‌کار و فوق‌العاده‌ی کار در شب و کار نوبتی پرداخت شود؟
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۵۱، ۵۲، ۵۹، ۶۰، ۶۱، ۸۳
در این درس به کدام مستندات قانونی دیگر اشاره شده است؟ آیین‌نامه کارهای سخت و زیان‌آور
در این درس بخشی از مهم‌ترین موارد حق‌السعی و مبنای محاسبه‌‌شان را بررسی می‌کنیم که آگاهی از آن‌ها علاوه بر این‌که تعهدات کارفرما را تعیین می‌کند برای پیش‌بینی هزینه‌های مربوط به نیروی انسانی ضروری است.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۷، ۲۴، ۳۴، ۳۶، ۳۷، ۳۸، ۳۹، ۴۰، ۴۱، ۴۶، ۴۷، ۴۸، ۴۹، ۵۰، ۵۳، ۱۱۳
می‌دانیم که کارگران در ایام تعطیل و مرخصی‌ها سر کار نمی‌روند، اما دقیقاً چه مقرراتی در این خصوص وجود دارد؟ آیا به کارگران برای این روزها دستمزد داده می‌شود؟ آیا کارفرما می‌تواند با مرخصی رفتن کارگران مخالفت کند؟ آیا کارگران می‌توانند از مرخصی خود استفاده نکنند و پول آن را بگیرند؟ در این درس با کمک مقررات قانون کار به این سؤالات پاسخ می‌دهیم.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۷، ۶۲، ۶۳، ۶۴، ۶۵، ۶۶، ۶۹، ۷۰
اگر تاریخ را ورق بزنیم، آن‌هایی که با انصاف بودند در جنگ‌ها به کودکان و زنان کاری نداشتند و امروز هم این اصل کاملاً پذیرفته شده است که اگر قرار به حمایت باشد، زنان و کودکان در اولویت هستند، پس کاملاً منطقی و قابل انتظار است که قانون کار به عنوان یک قانون حمایتی، توجه ویژه‌تری به زنان و کودکان داشته باشد. در این درس می‌خواهیم بررسی فصل “شرایط کار” را با مرور مقررات مربوط به نوجوانان و زنان به پایان برسانیم.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۳۸، ۵۲، ۷۵، ۷۷، ۷۸، ۸۱، ۸۳، ۸۴
در این درس به کدام مستندات قانونی دیگر اشاره شده است؟ آیین‌نامه‌ی حفاظت حمل دستی بار و آیین‌نامه‌ی اجرایی ضوابط تأسیس و اداره‌ی شیرخوارگاه و مهدکودک
بعضی کارفرمایان به علت ناآگاهی و گروهی دیگر برای کاهش هزینه‌ها نسبت به ملاحظات ایمنی و بهداشت بی‌توجهی می‌کنند و سلامت و جان کارگران را در معرض خطر قرار قرار می‌دهند که آثار اجتماعی دارد چون چنین کارگرانی نیازمند خدمات درمانی و دریافت مستمری هستند که بخشی از آن‌ها توسط منابع مالی کشور تامین می‌شود، به همین علت قانون‌گذار برای مسأله‌ی حفاظت فنی و بهداشت کارگاه‌ها مقرراتی را وضع کرده است که در این درس با کلیّات آن‌ها آشنا می‌شوید.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۸۵، ۸۷، ۸۸، ۹۰، ۹۴، ۹۵
در این درس با مهم‌ترین مقررات مربوط به بازرسی کار آشنا می‌شوید؛ برای تألیف این درس از مواد قانون کار و آیین‌نامه‌ی استخدامی بازرسان و کارشناسان بهداشت و آیین‌نامه‌ی چگونگی بازرسی استفاده شده است.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۹۴، ۹۶، ۹۷، ۹۸، ۹۹، ۱۰۰، ۱۰۱، ۱۰۲، ۱۰۳، ۱۰۵، ۱۷۹
در این درس به کدام مستندات قانونی دیگر اشاره شده است؟ آیین‌نامه شرایط استخدامی بازرسان کار و کارشناسان بهداشت کار و آیین‌نامه‌ی چگونگی بازرسی کار موضوع ماده ۹۹
در درس‌های قبلی فهمیدیم که مقررات مختلفی در مورد کارگران و کارآموزان و کارفرمایان وجود دارد اما اگر مقررات رعایت نشوند یا دعوا و اختلافی وجود داشته باشد چگونه قابل پیگیری است؟ مثلاً شاید کارفرما بخشی از دستمزد کارگر را پرداخت نکرده باشد یا کارگر (یا کارآموز) یا کارگران از ساعات کاری زیادشان گله داشته باشند و غرامت بخواهند که برای طرح این دعاوی باید با روش دادرسی کار آشنا شوید.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ۱۵۷، ۱۵۸، ۱۶۰
در این درس به کدام مستندات قانونی دیگر اشاره شده است؟ آیین دادرسی کار
اگر شخصی به دیگری خسارت وارد کند ملزم به جبران است اما شرایطی را فرض کنید که در آن کارفرمایان دستمزد کارگران را پرداخت نکنند یا ساعت‌های زیادی آن‌ها را به کار بگمارند تا زمانی که شکایتی طرح شود و آن‌ها حقوق کارگر را پرداخت کنند و طبیعتاً برای پیشگیری از چنین مواردی باید مجازات هم وجود داشته باشد، یعنی اگر شخصی خلاف مقررات عمل می‌کند، علاوه بر جبران خسازت یا پرداخت حقوق باید مجازات شود تا انگیزه‌ی بیشتری برای رعایت مقررات داشته باشد.
در این درس به کدام مواد قانون کار اشاره شده است؟ ماهیت این درس طوری است که در آن به تعداد زیادی از مواد قانون کار اشاره می‌شود لذا برای مشاهده‌ی مواد مربوطه به متن درس مراجعه فرمایید.